Friday, December 18, 2009

აუდიტორიის ცნობიერებაზე ზემოქმედების მექანიზმები “ZEITGEIST” და საქართველო

სოციოლოგისა და ტელევიზიის მკვლევარის მ. მაკლუენის აზრით ტელევიზიის წარმოშობით პოლიტიკური მოღვაწეობა გადაიქცა მასობრივი ცნობიერების ტოტალური მართვის ყოველდღიურ საშუალებად. ეს მოსაზრება შესაძლოა ერთი შეხედვით რადიკალურად მოგვეჩვენოს, თუმცა თუ კარგად დავფიქრდებით, დავინახავთ, რომ ჯერაც არ დაძლეულა მასობრივ აუდიტორიაზე ზემოქმედების ის მანკიერი მეთოდები რაც საბჭოთა პერიოდიდან ინერგებოდა საზოგადოების იდეოლოგიზაციისათვის.

ფილმი “ZEITGEIST”-ი სამი ნაწილისგან შედგება. ფილმში მცდელობაა დასაბუთებული პასუხი გაეცეს შემდეგ კითხვებს: თუ რას აერთიანებს ბიბლიური მითი, რატომ შეიქმნა რელიგია, ვინ იდგა 11 სექტემბრის ტერაქტის უკან, რა არის ტერორიზმი და რატომ წარმოადგენს იგი მუდმივ პრობლემას და ა.შ. ფილმი იმ მრავალი ფაქტის უნიკალურ ანალიზს იძლევა, რომელიც ჩვენს წარსულს აწმყოსა და მომავალს ერთმანეთთან აკავშირებს. დოკუმენტური სურათი ამერიკაში მომხდარი ფაქტების გაშუქებაა, თუმცა მასში არა მარტო ამერიკელები, სხვა ეროვნების ადამიანებიც დაინახავენ თავიანთი ქვეყნის ისტორიის ანალოგს, მათ შორის ჩვენც, _ ქართველები... მიუხედავად იმისა, რომ ფილმში საქართველო და ქართველები საერთოდ ნახსენებიც კი არაა, უამრვი პარალელი ჩნდება, რაღაცეებს ხვდები, თუმცა გიჭირს დაიჯერო... ფილმი ანალიზს უკეთებს თანამედროვე სამყაროში მიმდინარე პოლიტიკურ, სოციალურ და ეკონომიკურ პროცესებს. ის ხალხისთვის თვალის ახელის რეალურ მცდელობას წარმოადგენს...
ინფორმაციის საშუალებათა ტოტალური მონოპოლიზაცია ძალაუფლების ხელში ჩაგდებას, ხელისუფლების მონოპოლიზაციას ნიშნავს. მასობრივი საშუალებები შესაძლოა სიცრუის იდეალურ იარაღად იქცეს მავანის ხელში, იგი ერთნაირად შეიძლება იყოს როგორც დემოკრატიის, ასევე დემაგოგიის ინსტრუმენტი. მით უმეტეს დღეს, როცა მსოფლიო საინფორმაციო ომშია ჩართული.

ფილმში საუბარია ე.წ. “ყუთზე”, რომელიც მილიონობით ადამიანს იპყრობს ყოველგვარი წინააღმდეგობის გაწევის გარეშე, პირიქით, თითქოს ადამიანები საკუთარი ნებით იტყვევებენ თავს ამ ყუთის მეშვეობით. ეს ე.წ. “ყუთი” რა თქმა უნდა ტელევიზორია, რომელიც ყოველ წამს ზომბებს ჭედავს ადამიანებისგან; ამ “ყუთისგან” ანუ მასობრივი საინფორმაციო საშუალებებიდან მოგვეწოდება აურაცხელი ინფორმაცია, ეკონომიკურ, სოციალურ, რელიგიურ, თუ სხვადასხვა საკითხებზე; ჩვენც ყოველგვარი ფიქრისა და ფილტრის გარეშე ვიღებთ ამ ინფორმაციას და ჩვენივე ნებით ვიჭუჭყიანებთ ტვინებს უსარგებლო და მაზომბირებელი ინფორმაციით... თუნდაც საქართველოს მაგალითზე, _ “ვარდების რევოლუცია” არ მოხდებოდა, რომ არა ასეთი ძლიერი და კარგად დაგეგმილი პიარი და აუდიტორიაზე პირდაპირი ინფორმაციული ტერორი. მასას კი არ აინტერესებს ინფორმაციის უტყუარობა, არც ის თუ რა ქვეტექსტები აქვს ამ ინფორმაციას, რომელსაც მედიასაშუალებები აწვდიან... იგივე შეიძლება ითქვას, რუსეთ-საქართველოს ომის გაშუქებაზე, როცა ორივე ქვეყანა ურთიერთგამომრიცხავ ინფორმაციებს ავრცელებდა. საზოგადოება კი რაც არ უნდა დაუჯერებელი იყოს ინფორმაცია, იჯერებს, ვინაიდან არსებობს ძალიან დიდი ნდობის ფაქტორი მედიასაშუალებებისადმი (არადა ვფიქრობ პირიქით უნდა იყოს, თუმცაღა უბრალოდ ადამიანური ფაქტორია, როცა იმას იჯერებ, რისი დაჯერებაც გინდა). ასეთივე მაგალითად გამოდგება თუნდაც სულ რაღაც ერთი კვირის წინ რუსული საინფორმაციო სააგენტოების მიერ გავრცელებული ინფორმაცია, რომ დასავლეთ საქართველოში რაღაც საშინელი სტიქიური უბედურება დატრიალებულა და ამის გამო ყველაფერი მწყობრიდანაა გამოსული, ჩამოთვლილია ქალაქები, რომლებიც ელექტროენერგიის გარეშე დარჩნენ და თითქოს მათთვის ახლაც ვერ ხერხდება სტიქიური უბედურების გამო ელექტროენერგიის აღდგენა.... დაახლოებით ერთი კვირის წინ დასავლეთ საქართველოში მართლა იყო წვიმა და ძლიერი ქარები, თუმცა უნდა აღვნიშნო, რომ ამაში უჩვეულო და გასაკვირი არაფერია, რუსულმა საინფორმაციო სააგენტოებმა კი იმდენად გააბუქეს ინფორმაცია, რომ ფაქტობრივად მეგონა სხვა ქვეყანაზე იყო საუბარი... მე კი როგორც ერთი რიგითი ქართველი, არანაირად არ დავინტერესდებოდი იმით, თუ რას წერს რუსული მედია დასავლეთ საქართველოში ამოვარდნილი ქარის შესახებ, რომ არა ჩემი რუსი მეგობრის შეტყობინება, რომელიც ძალიან იყო შეშფოთებული ამ ამბით...
ფილმში ასევე საინტერესოდაა საუბარი იმაზე, თუ რა ხდება განათლების სისტემაში; იგივე შემიძლია ვთქვა ქართულ განათლების სისტემაზე - როგორც უნივერსიტეტებზე, ასევე სკოლებზე... უფრო და უფრო ვრწმუნდები, რომ ხელისუფლებას და ძალოვნებს არ სურთ განათლებული თაობა, ვინაიდან მოსწავლეები თუ სტუდენტები წარმოადგენენ მიზნობრივ აუდიტორიას, რომლებიც ასევე საზოგადოებრივი აზრის გამომხატველები არიან, ჯერ როგორც მოსწავლეები და სტუდენტები, შემდეგში კი უკვე კურსდამთავრებულები და საზოგადოების სრულუფლებიანი წევრები. ვფიქრობ მიზანმიმართულადაა შეცვლილი სკოლებსა და უნივერსიტეტებში სწავლების ფორმა და რეფორმების სახელით ცდილობენ რაც შეიძლება ნაკლები სურვილი ჰქონდეთ მოსწავლეებსა და სტუდენტებს განათლების მიღებისა. თან ალბათ დამეთანხმებით, რომ სახელმწიფო სკოლებსა და უნივერსიტეტებში უკვე შეუძლებელიც კია ნორმალური განათლების მიღება და მოსწავლესა თუ სტუდენტს სხვადასხვა წყაროებით უწევს ინფორმაციისა თუ ზოგადად განათლების მიღება; თანამედროვე საქართველოში კარგა ხანია რაც დამკვიდრდა სტერეოტიპი საზღვარგარეთ მიღებული განათლებისა, ესეც ხომ არ არის მიზანმიმართული პიარის ნაწილი?
დროა საზოგადოებამ გაიაზროს, რომ ჩვენი ცხოვრების საკმაოდ დიდი ნაწილი ეძღვნება იმას, რომ ვიღაცამ რაღაცაში დაგვარწმუნოს; ანუ უხეშად რომ ვთქვათ, ვისაც როგორც უნდა, ისე გვმართოს... ფილმში ნაჩვენებია, თუ როგორ სცადეს 11 სექტემბრით მტრის ხატი შეექმნათ ხალხის თვალში; შემთხვევით იგივე ანალოგს ხომ არ ვაწყდებით საქართველოში რუსეთის სახით?! საუბარია იმაზე, რომ ომები ხელს აძლევს მსოფლიო ბანკსა და სახელმწიფოთა ლიდერებს ფინანსური სახით და სრულიად ჩვეულებრივ ამბად აღვიქვამთ იმას, რომ ამ მიზნებისთვის ათასობით და მილიონობით ადამიანია დაღუპული... იგივე ხომ არ ხდება საქართველოშიც? საინტერესოა ნუთუ აქაც ეს გლობალური ინტერესები მოქმედებდა, როდესაც უამრავი ქართველი შეეწირა აგვისტოს მოვლენებს... მაგალითად კი ტალიავინის დასკვნაც კმარა, სადაც შავით თეთრზე წერია, რომ საქართველომ დაიწყო ომი, თუმცა ისიცაა ნახსენები, რომ ეს ყველაფერი რუსების პროვოკაციის შედეგია; თუმცაღა ამ დასკვნაზე ორივე ქვეყანას შემწყნარებელი პოზიცია აქვს, საინტერესოა რატომ არც ერთი მხარე არ გამოთქვამს პროტესტს?! აღსანიშნავია, რომ არც ერთი მხარე არ მიიჩნევს თავს დამნაშავედ და რაც ყველაზე საინტერესოა, ტალიავინის დასკვნიდან ციტირებასაც ახდენენ საკუთარი პოზიციების განსამტკიცებლად (თუმცა რაღა თქმა უნდა რომ კონტექსტიდან ამოგლეჯილად)...
ფილმი ძალიან ბევრ საინტერესო მოსაზრებასა და არგუმენტს შეიცავს და სრულიად ახლებურად გვიხატავს წარსულს აწმყოსა და მომავალს, თუმცა რატომ ახლებურად? უბრალოდ ჩვენ დაგვავიწყდა ფიქრი და გვსურს ვიღაცამ გაგვიშიფროს ყველაფერი, დააქუცმაცოს ინფორმაცია და ასე დაკეპილი სახით ჩეგვიტენონ თავში... ეს ყველაფერი ხომ ისედაც ისაა, რაცაა, უბრალოდ დაფიქრებაა საჭირო და სანამ ვინმე მიგვითითებს და დაგვანახებს, ან შეეცდება დაგვანახოს, მანამ დავინახავთ და ჩვენეულ შეფასებებს გავაკეთებთ.

მასაზე ზემოქმედება და ზომბირება, ეს ისაა რაც ყოველ წამს ჩვენს თვალწინ ხდება და ჩვენც სრულიად შემწყნარებლები ვართ მის მიმართ; მეტიც, ქვეცნობიერად ვითხოვთ კიდეც თითქოს რომ ვიღაც რაღაც ძალებით ზემოქმედებდეს ჩვენს ცნობიერებაზე. ადრე მასაზე ზემოქმედება მხოლოდ მედიასაშუალებებით ხდებოდა, თანამედროვეობამ კი ახალი სპეციალობაც შექმნა ამისთვის და “Public Relations" ანუ PR-ი დაარქვა. პიარ-ტექნოლოგიები - ეს მასაზე ზემოქმედების ყველაზე საუკეთესო საშუალებაა, სწორედ პიარით ინიღბება ის რისი გამოჩენაც არ სურს ხელისუფლებას, ხდება იმის გაპიარება, რაც საზოგადოებისთვის სრულიად უინტერესოა, მაგრამ კარგი პიარის შედეგად აღმოჩნდება, რომ ეს ერთი შეხედვით უინტერესო საკითხი ყველასთვის საინტერესო გახდა. თუმცა ისიც საინტერესოა, რომ პიარი საკმაოდ კარგა ხანია არსებობს, თანამედროვეობაში კი უბრალოდ სახელი დაერქვა...
ბოლოს ისევ ფილმს დავუბრუნდები, “ZEITGEIST”-ი საკმაოდ საინტერესო და ბევრის მომცემი ფილმია, იგი უამრავ დასაბუთებულ ინფორმსაციას გვაწვდის მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენებზე, იმაზე თუ როგორ ზემოქმედებენ ადამიანებზე მასობრივი საინფორმაციო საშუალებები და როგორ ახდენენ ადამიანების აზროვნების ფორმირებას, თუმცაღა არ შემიძლია არ აღვნიშნო, რომ თვითონ ეს ფილმი უზარმაზარი ზემოქმედების საშუალებაა მასაზე, ვინაიდან რეჟისორი მიზანმიმართულად ცდილობს შეცვალოს ადამიანთა ცნობიერება და ეს მეტწილად გამოსდის კიდეც...

Sunday, November 22, 2009

მარადიული პრობლემა

თაობათა მაკავშირებელი ხიდი არ უნდა ჩატყდეს!...
თაობათა შორის კავშირი ჩემთვის, როგორც ერთი რიგითი ახალგაზრდისთვის, მეტად მტკივნეული საკითხია; მშობლებსა და შვილებს შორის, ურთიერთობა მარადიული პრობლემაა. ვფიქრობ თაობებს შორის კავშირი არამც და არამც არ უნდა დაიკარგოს და მით უმეტეს არც ერთმა თაობამ ამ კავშირის გაწყვეტა არ უნდა დავუშვათ...

ახალგაზრდებმა კარგად უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ჩვენ ჩვენი წინაპრებითა და წარსულით ვართ ძლიერნი... ადამიანი, რომელიც წარსულს ივიწყებს და კავშირს წყვეტს უფროს თაობასთან, საკუთარი ნებით, საკუთარი ხელით იმახინჯებს მომავალს, ვინაიდან ბედნიერი მომავლის საწყისები წარსულიდან მომდინარეობს... და ისევე, როგორც სახლის აგებაა საძირკვლის გარეშე წარმოუდგენელი, წარმოუდგენელია ადამიანი წარსულის გარეშე... მით უფრო ახალგაზრდებმა უნდა გავაცნობიეროთ, რომ ვიღაცის მიბაძვას სჯობს ჩვენს წინაპრებს მივბაძოთ.

“გარდასულ დღეთა ფასეულობების აწმყოში გადმონერგვა უკეთესი მერმისის შესაქმნელად” - ასეთია გზა, რომელსაც ილია მართალი თანამედროვეობას სთავაზობს.

დღეს აღარავინ დაობს იმის შესახებ, რომ XIX საუკუნის მიწურულს მსოფლიო კიდევ ერთხელ გადანაწილდა ახლებურად, ამ გადანაწილებაში კი ერთი საგულისხმო რამ იკვეთება: ქვეყნის დაპყრობისთვის ტერიტორიების მითვისებაზე გაცილებით დიდი აქცენტი, იდეოლოგიის შეტანასა და თანდათანობით დანერგვაზეა. თანაც ისე, რომ ამ ყველაფერს ცივილური ჟესტი ეწოდოს და მადლობლებიც დავრჩეთ .. ლობალიზაცია ხომ ტრადიციებს და მით უმეტეს, მართლმადიდებლური სულით ნასაზრდოვებს, ვერ ეგუება...

თაობათა შორის გლობალურ თუ ყოფით საკითხებზე შეუთანხმებლობა ხშირად მწვავე დაპირისპირებაშიც გადაზრდილა ხოლმე. მართალია თაობათა შორის დარღვეული თუ გაწყვეტილი კავშირი მხოლოდ დღევანდელი პრობლემა არაა და ამის მაგალითები უხვადაა ისტორიაშიც, მაგრამ დღეს ვფიქრობ ძალიან მივეჩვიეთ “სულერთია” მდგომარეობას, რაც ნებისმიერ სიტუაციაში წამგებიანია. ის ზღვარი და ჩარჩო, რომელსაც წესიერება, გენეტიკა, კდემამოსილება და ა.შ. ქვია, არ უნდა მოისპოს... მართალია უხვად ხდება უცხოეთიდან, ჩვენი ქვეყნის ფარგლებს გარედან ფსევდო ფასეულობებისა და ფსევდო-კულტურის შემოდინება, მაგრამ ჩვენ, მათი ნამდვილ კულტურასა და ღირებულებებში აღრევა და ჩვენს ქვეყანაში დამკვიდრება არ უნდა დავუშვათ... ადვილი ნამდვილად არ არის გერქვას ქართველი; ეს ერთგვარი ტვირთიც არის და ჯილდოც, რასაც გაფრთხილება სჭირდება და ეს თითოეულმა ქართველმა კარგად უნდა გავაცნობიეროთ...

ჩვენ, ახალგაზრდები ხშირად ვეხვევით უფროსი თაობის კრიტიკის ქარცეცხლში. უფროსები ხან უგემოვნობაში გვდებენ ბრალს, ხან დროის ფუჭი ხარჯვის გამო გვსაყვედურობენ, ხან კი ქართული ენის მიმართ დაუდევრობასა და უპატივცემულობაში... ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ბრალდებათა ნუსხა საკმაოდ დიდია და რაღა დაგიმალოთ, ვფიქრობ, არც თუ უსაფუძვლო... ეს კი ძალიან მტკივა და მაწუხებს მე, როგორც ერთ რიგით ახალგაზრდას...

ალბათ დამეთანხმებით, რომ მთავარი ფუნდამენტი ადამიანის ჩამოყალიბებისა, აღზრდის საკითხია. ამ თემას კი ყველასათვის კარგად ნაცნობი სამკუთხედი ამშვენებს - ოჯახი, სკოლა და საზოგადოება. სწორედ ამ ადგილებში ყალიბდება ადამიანი, ყოველ შემთხვევაში უნდა ყალიბდებოდეს მაინც, მაგრამ ამ მხრივ რეალური ვითარება საკმაოდ რთულია... იქნებ სწორედ ამ სამკუთხედში უნდა ვეძებოთ მიზეზი გსას აცდენილი თაობისა...

და მაინცრა ხდება თანამედროვე საქართველოში?! ჯერ კიდევ XIX საუკუნეში ამბობდა ილია მართალი: ყველას გვახსოვს ალბთ - “ადრიდა ერი ერობდის, გული გულობდის, ვაჟაი ვაჟაბდის და ქალაი ქალაბდისო”... დღეს კიდევ უფრო მწვავე მდგომარეობაა ამ მხრივ, - დარღვეულია ქართველი კაცის კონტურები, მისი შინაგანი მდგომარეობა, ურიცხვი თვისებიდან ბევრი გაქრა, ბევრიც გადაგვარდა და დამახინჯდა... ადრევე წუხდა ილია მართალი ამ ყველაფერზე: - “წახდა ქართველთა სახელი, ქართველთა წეს-წყობაი... წარხდა, მოისრნა ქვეყანაო...კაცი კაცს აღარ ნიშნავს, თუ ზედ კაცური არ დავურთეთო - ამბობდა ილია და აბა დავაკვირდეთ მართლაც ესე თუ არ არი...


თაობათა შორის კავშირზე საკმაოდ ბევრს საუბრობს ჩვენი პატრიარქიც და მე მინდა აქვე წაგიკითხოთ პატრიარქის სიტყვები მისი ერთ-ერთი სააღდგომო ეპისტოლედან, სადაც უწმიდესი არაერთ საკითხს ეხება და თაობათა შორის კავშირზეც საკმაოდ ვრცლად საუბრობს.აი რას ამბობს უწმინდესი:

“მართალია, თაობათა შორის წინააღმდეგობა ყოველთვის იყო და კვლავაც იქნება, მაგრამ იგი არ უნდა გადაიზარდოს უგულვებელყოფასა და გაუცხოებაში. ახალგაზრდებს მეტი დაფიქრება და კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმა მართებთ; მათ უნდა იცოდნენ, რომ ტელევიზიით, ინტერნეტით, მასობრივი ინფორმაციის სხვა საშუალებებით მიღებული ცოდნა ზედაპირულია, სიღრმე აკლია და იგი ასეთივე ადამიანებს აყალიბებს. ძველი თაობა კი, მიუხედაეად მრავალი ნაკლოვანებისა, უფრო წინდახედული იყო და უფრო ღრმად აზროვნებდა.

უფლის მეხუთე მცნება გვაფრთხილებს:
„პატივ-ეც მამასა შენსა და დედასა შენსა, რათა კეთილი გეყოს შენ და დღეგრძელ იყო ქვეყანასა ზედა“
, რაც გულისხმობს არა მარტო მშობლების, არამედ - საერთოდ უფროსი თაობის პატივისცემას. ამ ტრადიციას ჩვენი ხალხი ყოველთვის იცავდა და იგი მომავალმა თაობამაც უნდა გააგრძელოს.
თავის მხრივ, მამებმაც მეტი ლმობიერება უნდა გამოიჩინონ შვილებისადმი, რადგან მათ ჩვენთან შედარებით კიდევ უფრო რთულ დროს მოუწიათ ცხოვრების ასპარეზზე გამოსვლა და გაცილებით მეტი პრობლემები და სიძნელეები აქვთ დასაძლევი. - ამბობს პატრიარქი.

საზოგადოება ადამიანებისგან, ოჯახებისგან, სხვადასხვა დაწესებულებებისა თუ ორგანიზაციებისაგან შედგება, მაგრამ ერთი მთლიანი სხეულია და ამ ერთიანობის დარღვევა და დანაწევრება არ უნდა დავუშვათ.
ადამიანებს და საერთოდ საზოგადოებას - სინანული, შერიგება, ერთ მთლიან ორგანიზმად ქცევა სჭირდება და არა შუღლი, მტრობა დაპირისპირება და განხეთქილება.
თაობათა შორის ურთიერთობები როგორც აღვნიშნე, ძალიან მაინტერესებს და ამ საკითხზე ფიქრისას ერთ ასეთ საინტერესო რამეს წავაწყდი:

ერთხელ კონფუცი თავის მოწაფეებთან ერთად სეირნობდა. მან შეამჩნია კაცი, რომელიც ჩიტებს იჭერდა; მიუახლოვდა მას და ჩიტებით სავსე მისი გალია დაათვალიერა. აღმოჩნდა, რომ იქ მხოლოდ პატარა ჩიტები იყვნენ. - დიდები სადღა არიან? - იკითხა კონფუციმ. კაცმა უპასუხა: „დიდები გონიერნი არიან და ფრთხილნი. ვიდრე დაგებულ მახეს მიუახლოვდებიან, გულდასმით შეისწავლიან გარშემო ყველაფერს და თუ რაიმე საეჭვოს შეამჩნევენ, მაშინვე მიფრინავენ და ახალგაზრდა ჩიტებიც თან მიჰყავთ; კაკანათში მხოლოდ უფროსთაგან განცალკევებული პატარები ებმებიანო - მიუგო კაცმა“.
გესმით, - უთხრა ფილოსოფოსმა მოწაფეებს, - ჩიტების დამჭერმა რა სიბრძნე გვითხრაო?!

ვფიქრობ ეს სიბრძნე ყველა ახალგაზრდისათვის ყურადსაღები ყნდა იყოს...

ყოველ ერს თავისი ცხოვრების წესი აქვს; ცხოვრების წესი კი ხალხის მატერიალური და სულიერი კულტურის სინთეზია, რომელიც ეროვნული ტრადიციების მეშვეობით ყოველდღიურობაში ვლინდება და თაობიდან თაობას გადაეცემა...

ამ წერილს მოდით ისევ პატრიარქის სიტყვებით დავასრულებ:
“თაობათა ერთობა და ერთსულოვნება დღეს ჩვენი ქვეყნისათვის სასიცოცხლო მნიშვნელობისაა. ეშმაკი ჰყოფს და აპირისპირებს, ღმერთი კი აერთიანებს და არიგებს.” აი ასე გვარიგებს პატრიარქი და ვინაიდან ღმერთმა გვარგუნა ქართველებად დავბადებულიყავით, უფროსი თუ ახალგაზრდა თაობა ერთნაირად უნდა ჩავებათ ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეო ფერხულში, მოდით გავუწოდოთ ერთმანეთს ხელები და ერთად ვუგდოთ ყური ჩვენი ქვეყნის მაჯისცემას...

Tuesday, September 1, 2009

ვირტუალური "ღია რადიო"

ესეც ჩემი რადიო-გადაცემები :)
ქვემოთ თქვენ იხილავთ ჩემ მიერ მომზადებულ რადიო
ჩანაწერებს. გადაცემები უნივერსიტეტის პირობებშია მომზადებული და რა
საკვირველია ხარვეზებით, თუმცა - მათი ავტორიცა და წამყვანიც ვირტუალურ -
"ღია რადიოს" - ეთერში მე ვიყავი. ამიტომაც ხარვეზების მიუხედავად, მაინც გთავაზობთ ამ გადაცემების აუდიო-ჩანაწერებს ანუ
ჩემს პირველ ნაბიჯებს რადიო-ეთერში... :)







Sunday, August 30, 2009

სტუმრად დებიუტანტთან

საინტერესო გამონათქვამები - გადაცემის პრომო

საინტერესო გამონათქვამები - ამერიკა

საინტერესო გამონათქვამები - იტალია

საინტერესო გამონათქვამები - საფრანგეთი

საინტერესო გამონათქვამები - გერმანია

Sunday, August 2, 2009

ახალგაზრდულ ცენტრში

ახალგაზრდულ ცენტრში  გამართული პატრიარქისადმი მიძღვნილი საღამოს ფოტო-კოლაჟი. 
მეგობრებთან ერთად შევასრულეთ რამდენიმე ფოლკლორული სიმღერა და საგალობელი.





Friday, July 24, 2009

თ ა ბ ო რ ზ ე


თაბორის მონასტერი
ქარი მარწევს და მელამუნება,
თან სიყვარულზე მესაუბრება
თან თმას მიწეწავს,თან მეფერება,
ქარი მამშვიდებს, - გულს ეკვნესება;

ზეცას და მიწას შორის ვარ სადღაც;
თითქოს ცაში ვარ,მაგრამ მიწაზეც...
თუ ამეხადა ოცნების ფარდა,-
აღარც ცაში ვარ,-აღარც მიწაზე...
დღეს ქორწილია ჩემი აქ ზეცად,
მაყრიონად მყავს ტაძარი ქვეყნის,
ჩამომაფარა პირბადე ზეცამ,
წვიმამ შემაშრო თვალებზე ცრემლი...

თვალუწვდენელი ცის კაბადონი
კალთას მაფარებს, მოწყალე კალთას;
დედაო ღვთისა, შენ დამიფარე!
ძეო ღვთისაო,შენ მომეც ძალა!


27აპრილი/2007წელი



მე და სევდა

უღრუბლო ცაა,
სევდიანი დაქრის თან ქარი;
დარდიანი ვარ
და დამყვება სევდის ამქარი;
ცრემლი დამდის და
ნატიფ სახეს თავის კვალს აჩენს,
შორს ბურუსში კი
შუა ზღვაში,
გემი შლის აფრებს...
უდაბნოში ვარ,
ოაზისი ჩემგან შორს არის;
ქარი დაქრის და
მიიმღერის როგორც მგოსანი;
ქარი ერთობა,
უდაბნოშიც თავის საქმე აქვს;
მე კი მარტო ვარ,
ნეტა მქონდეს სახლი სადმე აქ...
ცრემლი უშრეტი
დამდის, დამდის,
უპეს მისველებს,
ხმა არ ამომდის,
მინდა ვიყვირო მხოლოდ
მ ი შ ვ ე ლ ე თ!...



2004 წელი


აკაკი წერეთლის "გამზრდელი" (გაგრძელება)





* * *
... რა გაისმა გასროლის ხმა,
საფარ სწრაფად გამოერკვა;
შეავლო რა თვალი გამზრდელს,-
გულწასული ზედ დაეცა;

დასტიროდა ცხელ ცრემლებით
ბევრათასი გმირის გამზრდელს,
გულს ჭირი ვერ დაეტია,
ბევრზედ ბევრი ლხინის დამტევს;

საფარს თავი ცოცხლად არ სურს,
მიიბჯინა შუბლზედ თოფი,
ზურგის ცოდვით დამძიმებას
რას უშველის ცრემლი, ოფლი?!

მაგრამ არა, არ მოიკლავს
თავს უსუბის გამოზრდილი,
ასე დახსნა ადვილია,
ჭირში უნდა ღონე დიდი;

სთქვა: "წავედი, გავიჭრები,
შევაფარებ თავს უდაბნოს,
მხოლოდ დიდი ლოცვით უნდა
სამოთხემდი გზა გავკაფო".

და მთის მწვერვალს ცის მახლობლად,
ბერის მღვიმეს ცრემლი ალტობს;
ფიცის გამტეხს, ზეცის დამქცევს,
ქვეყნად კაცად არვინ არ სცნობს!..
2004 წელი...

პატრიარქის ბაღი VS ნარკოსიტუაცია

საქართველოში ნარკომანიის პრევენციისთვის მიზერული თანხები გამოიყოფა. ამ პრობლემისთვის სერიოზული თანხების გამოყოფა ჩვენი ქვეყნის ფინანსური მდგომარეობის გათვალისწინებით პრაქტიკულად შეუძლებელია. ანტინარკოტიკული პროგრამებისთვის 1998-2000წლებში 21,5 მლნ. ლარი გამოიყო, მაგრამ პროგრამის დაფინანსება ვერ მოხერხდა. (სტუდენტური ფორუმი "ნარკომანია და ნარკოტიკული დანაშაული" 2004წ.) ამავე ფორუმზე ვრცელდება არაოფიციალური ინფორმაცია, რომლის მიხედვითაც საქართველოში ერთ წელიწადში ერთ ტონამდე ჰეროინს მოიხმარენ.
ოფიციალური მონაცემებით საქართველოში 17 ათასზე მეტი ნარკოტიკული ნივთიერების მომხმარებელია რეგისტრირებული. (“ნარკომანია და ნარკოტიკული დანაშაული” - სტუდენტური ფორუმი 2004)
ჯანდაცვის სამინისტროს ვებ-გვერდზე ნარკომანიის პრობლემა ნახსენებიც კი არაა. ჯანდაცვის დეპარტამენტის მთავარი სპეციალისტის - ეკა ადამიას განმარტებით, - სახელმწიფო ნარკომანიასთან ბრძოლისთვის დაავადებათა პრევენციის სახელმწიფო პროგრამას ატარებს; პროგრამა დაავადებათა რეაბილიტაციის კომპონენტს ითვალისწინებს. გარდა ამისა სახელმწიფო ნარკომანებს მეტადონით ჩანაცვლების პროგრამას სთავაზობს. ამ სახელმწიფო პროგრამებისთვის სულ 1 300 000 ლარია გამოყოფილი. აქედან რეაბილიტაციას 225 000ლარი ხმარდება, სპეციალური მედიკამენტებისთვის შარშან გამოყოფილი 500 000 ლარიდან წლევანდელი პროგრამისთვის მხოლოდ 150 000 ლარია გათვალისწინებული. გამოყოფილი თანხებიდან კი დანარჩენი ნარკოლოგიურ ცენტრებს ხმარდება. ქვეყანაში სულ 11 ნარკოლოგიური ცენტრი და 7 სამედიცინო ბრიგადა მუშაობს. საინტერესო იქნებოდა სსახელმწიფოს მიერ გამოყოფილი 1 300 000 ლარიდან რა თანხა იხარჯება თითო ნარკომანის რეაბილიტაციაზე, თუმცაღა სამინისტრო ამაზე ინფორმაციას ვერ გვაწვდის...
ქართველი და უცხოელი ექსპერტების გათვლებით მათი რეალური რიცხვი 106-120 ათასია, ("ნარკომანია და ნარკოტიკული დანაშაული" სტუდენტურიფორუმი 2004წ.)
ცხელი ხაზის ინფორმაციით საქართველოში ნარკომანიის წინააღმდეგ მხოლოდ ერთი ორგანიზაცია მუშაობს - სამხრეთკავკასიის ანტინარკოტიკული პროგრამა. ნარკოლოგიური ინსტიტუტის ინფორმაციით კი ჩვენს ქვეყანაში ნარკომანიის წინააღმდეგ ძირითადად 4 არასამთავრობო ორგანიზაცია მუშაობს. ეს ანტინარკოტიკული ორგანიზაციები დაახლოებით მსგავს პროგრამებს ახორციელებენ. ისინი ძირითადად ნარკომანთა რეაბილიტაციაზე მუშაობენ, აწყობენ საინტერესო სემინარებსა და ტრენინგებს ნარკომანებისთვის, ასევე გამოსცემენ სხვადასხვა საინფორმაციო ბუკლეტებსა თუ წიგნებს, რათა საზოგადოება კარგად გაეცნოს ამ სენისგან მიღებულ შედეგებს და არ მოხდეს სხვა ადამიანთა ჩართვა ამ რისკ-ფაქტორში. ჩვენი განსაკუთრებული ყურადღება კი შედარებით ახლადშექმნილმა ანტინარკოტიკულმა მოძრაობამ მიიპყრო...
სხვადასხვა შეფასებებით საქართველოში 200-350 ათასამდე ნარკომანია.("24 საათი" 2008წ/6.05 / ცნობილი ქართველი ბიზნესმენის - ლევან ვასაძის მოსაზრება)
2008 წლის 8თებერვალს დავითობას, წმ. სამების ტაძარში საპატრიარქოსთან არსებულ ახალგაზრკოტე სვანაძე - მოძრაობა "დავითიანნის" მენეჯერი: "სწორედ ზედმეტი და აუთვისებელი თავისუფალი დრო შეიძლება აღმოჩნდეს მოზარდისთვის ბიძგი ნარკომანიისკენ. ჩვენც სწორედ ამიტომ ვმუშაობთ ამ მიმართულებით. ვფიქრობ კარგად გათვლილი და დაგეგმილი პრევენციული პროგრამა რეაბილიტაციაზე გაცილებით დიდ შედეგს იძლევა. რეაბილიტაციისთვის და პრევენციისთვის გაღებული თანაბარი თანხებით, პრევენციის შედეგი 100-დან დაახლოებით 70 ადამიანი იქნება, ხოლო რეაბილიტაციისას კი 10. ამიტომაც მოზარდობის პერიოდშივე უნდა ვცადოთ ადამიანი დავიცვათ ამ რისკ-ფაქტორისგან. სწორედ ამ პრინციპითაა ჩვენი მოძრაობა სხვა ორგანიზაციებისგან განსხვავებული. ჩვენ ვმუშაობთ, რომ არ მოხდეს ახალგაზრდების ჩართვა ამ რისკ-ფაქტორში. თავისუფალი დროის ათვისებით კი ამის არიდება სავსებით შესაძლებელია."
დობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრში ანტინარკოტიკული მოძრაობა "დავითიანნი" დაარსდა. "დავითიანნი" და მისი სამოქმედო პროგრამა სხვა ანტინარკოტიკული ორგანიზაციებისგან მკვეთრად განსხვავდება. მათი უმთავრესი მიზანი პრევენციაა; მათი მიზანია ადამიანმა მოზარდობის პერიოდშივე არ დაიწყოს თამბაქოს და ნარკოტიკის მოხმარება; სწორედ ამ მიზნით მოძრაობა მოსწავლეების თავისუფალი დროის დადებითი მიმართულებით ათვისებას ცდილობს, რათა ნებისმიერ მათგანს მიეცეს საკუთარი სულიერი, ფიზიკური თუ ინტელექტუალური შესაძლებლობის წარმოჩენის და თვითრეალიზების საშუალება.

პატრიარქის ბაღი
"დავითიანნი" პატრიარქის ფონდისა და ამერიკული არასამთავრობო ორგანიზაცია AOCC –ის (USID-ის გრანტით) დაფინანსებით, ერთი წლის განმავლობაში ახორციელებდა საპილოტე პროგრამას. პროექტი 7 სკოლაში გამოიცადა და საკმაოდ კარგი შედეგი გამოიღო. `დავითიანნის~ პროექტის ფარგლებში ჩატარდა მრავალმხრივი ღონისძიებები: მოეწყო სპორტული ტურნირები, შემეცნებითი საუბრები, ექსკურსიები, გამოფენები, ინტელექტუალური თუ ლიტერატურული კონკურსები. პროგრამის ფარგლებში პროექტის მონაწილე 189-ე სკოლისა და მოძრაობა "დავითიანნის" თანამშრომლობის საფუძველზე, ამავე სკოლის ბაზაზე შეიქმნა "პატრიარქის ბაღი". იგი საზეიმოდ საპატრიარქოს ახალგაზრდული ცენტრის ხელმძღვანელმა მეუფე სტეფანემ გახსნა. პროცესში 500-მდე მოსწავლე მონაწილეობდა. დაირგო 150-მდე ნახევრადბუჩქოვანი მცენარე და 300-მდე ყვავილი. ზაზა გრიგალაშვილი - 189-ე სკოლის დირექტორი: "მოხარული ვარ, რომ პირველად ეს პროექტი ჩვენს სკოლაში განხორციელდა. აქ ადრე გრიგოლ ხანძთელის სახელობის სკვერი იყო, სკვერი დასუფთავდა, განახლდა და "პატრიარქის ბაღის" სახელი მიენიჭა. "ბუნება ცვლის ადამიანებს, მე ძალიან მესიამოვნა, რომ თქვენს სკოლაში გაკეთდა პატრიარქის ბაღი!" - ეს სიტყვები პატრიარქს ეკუთვნის. მე კი ჩავიწერე და ახლაც თან მაქვს - განაცხადა 189-ე სკოლის დირექტორმა - "დავითიანნის" პროექტის ფარგლებში სკოლაში შეიქმნა კლუბი. პროექტში ექვსი მე-9 კლასი იყო ჩართული და დაახლოებით 170 ბავშვი იღებდა მონაწილეობას. წელს კი მათ ახალი მე-9 კლასელები ჩაანაცვლებენ... მე გაოცებული ვარ მოსწავლეთა მონდომებით "პატრიარქის ბაღთან" მიმართებაში; დილიდან დაღამებამდე აქ არიან და თავიანთ ნერგებს უვლიან. ბაღში ყოფნისას არ ეწევიან, არ ჩხუბობენ, არ იგინებიან. ერთხელ ღამის 11 საათზეც კი ამოვიდნენ ნერგების მოსარწყავად... ძალიან უყვართ აქაურობა..." - აღნიშნა ზაზა გრიგალაშვილმა.
ანტინარკოტიკული მოძრაობის მიერ სკოლებსჰი დანერგილი პროგრამის ფარგლებში მონაწილეობა დაახლოებით 3-დან 4 ათასამდე მოსწავლემ მიიღო.
პატრიარქის ბაღმა რომ ბავშვებში ძალიან დიდი მოწონება და სიყვარული დაიმსახურა, ამას იქ მისულიც შევესწარი და ბავშვებმაც დამიდასტურეს.
გიორგი კაბულაშვილი - მე-9 კლასის მოსწავლე: "მაშინ, როცა კლუბები შეიქმნა სკოლაში, მე მე-8 კლასში ვიყავი, ამიტომ კლუბში ვერ გავწევრიანდი, მაგრამ ერთი ნერგი მეც დავრგე "პატრიარქის ბაღში" და ძალიან მიხარია. აქ თითქმის სულ არიან ბავშვები, ყველას უხარია, რომ ჩვენს სკოლაში პატრიარქის სახელობის ბაღია."
ანტინარკოტიკული მოძრაობა "დავითიანნი" აქტიურად თანამშრომლობს სხვადასხვა ანტინარკოტიკულ ცენტრებსა თუ ორგანიზაციებთან. მათ კავშირი აქვთ ნარკოლოგიურ ინსტიტუტთანაც , ასევე ანტინარკოტიკულ ორგანიზაციათა კოალიციასთან, რომელშიც მრავალი ორგანიზაციაა გაერთიანებული, ამ კოალიციის ლიდერ ორგანიზაცია - "ბემონთან". აქტიურად თანამშრომლობენ საპატრიარქოს ანტინატკოტიკულ ორგანიზაციასთანაც.თეა გოგოტიშვილი, საპატრიარქოს ანტინარკოტიკული ორგანიზაციის ხელმძღვანელი: "დიდი ხანი არაა, რაც მოძრაობა "დავითიანნი" დაარსდა, მაგრამ მათ ამ ხნის მანძილზე ბევრის გაკეთება შეძლეს. ჩვენმა წარმომადგენლებმა მათს ახალგაზრდა კურატორებს ჩაუტარეს ტრენინგი, რის შემდეგაც საკმაოდ წარმატებულად გაატარეს მათ ეს საპილოტე პროგრამა სკოლებში. კარგია, რომ მოძრაობა "დავითიანნი" საკმაოდ შედეგიანად ახდენს მოსწავლეთა თავისუფალი დროის ათვისებას და მათი ფიზიკური თუ ინტელექტუალური შესაძლებლობების რეალიზებას."
მოძრაობა "დავითიანნი" მომავალში ამ პროგრამის გაფართოვებას გეგმავს და მათივე თქმით მალე არა მარტო სხვადასხვა სკოლებს, უნივერსიტეტებსაც მოიცავენ.

ნ ა მ ო ნ ა ს ტ რ ა ლ თ ა ნ


ჩავიძირე მარტოობის მორევში,
მერე რა, რომ ჩემს გარშემო ბევრია;
ბალახებზე,ხეთა ჩრდილში ლექსსა ვქმნი,
დარდიც თურმე მაინც არ დამლევია;

დაცურავენ ლეგა-ლეგა ღრუბლები,
ქარმა მიძღვნა ნაირ-ნაირ სურნელი,
თითო ფოთოლს, თითო ლერწამს შევსტრფი და
რა, რომ წავალ, მაინც აქ დავბრუნდები;



ქარი მახვევს თმების ქარბორბალაში,
თავბრუს მახვევს ყვავილების სურნელი;
შრიალებენ გვირილები, გალობენ;
ამ ჩუმ ხმაურს ნაზად გავურინდდები...


იდუმალი გარემო და დარდები,
საოცარი სიმშვიდე და ვარდები;
თვით კენჭები,ფოთლები თუ ხეები,
მწამს ელიან, ვიყო მათთან გულწრფელი;


გადავხედე ჩემს განვლილ გზას ცხოვრების,
თითქოს გავხსენ რაღაც დოზით ხლართები,
და დახშული კარგა ხნის წინ მე გულის,
ნამონასტრალს გადავუხსენ კარები;


ტაძარში ვარ მზის სხივებით ნაფერი,
მანუგეშებს საგალობლის ჰანგები,
ყელს მეჭდობა სინანულის ცრემლები,
ცოდვავ მხოლოდ ცრემლით განიბანები!


საკურთხევლის წინ დავეცი მუხლებით,
გზა იპოვეს ნაგუბარმა ცრემლებმა,
დაიცალა გული დარდის ურმებით,
და მტირალი უფალმა მანუგეშა;


მომსწრე გავხდი უხილავ საოცრების,
მადლს მაბერტყდნენ ზეცით ანგელოზები,
ცად აღვიპყარ ხელი, უფალს ვმადლობდი,
და ცოდვილი, თავს კვლავ უფალს ვანდობდი.


დაცურავენ ლეგა-ლეგა ღრუბლები,
ქარმა მიძღვნა ნაირ-ნაირ სურნელი,
ამ ჩუმ ხმაურს ნაზად გავურინდდები;
წავალ, მაგრამ ვიცი კვლავ დავბრუნდები!...



2007 წელი...




Thursday, July 23, 2009

თაობა




ზოგადად, ყველა დროის ახალგაზრდობაში ძალიან დიდი ძალაა; ყოველი ადამიანი რაღაც ნიჭითაა დაჯილდოვებული. ბევრ ახალგაზრდაში არის საინტერესო შესაძლებლობები, მათ კი ხშირად საკუთარი თავის გამოვლენის საშუალება არ ეძლევათ...

2006 წლის თებერვალში, წმ. სამების ტაძარში პატრიარქის ლოცვა-კურთხევით საპატრიარქოსთან არსებული ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრი დაარსდა. ცენტრმა ახალგაზრდები ერთიანი ქრისტიანულ-ეროვნული იდეოლოგიის ქვეშ გააერთიანა. დაარსებიდან დღემდე ცენტრში უამრავი რამ გაკეთდა და ახალგაზრდების რიცხვიც დღითი-დღე იზრდება და მატულობს.

ახალგაზრდულ ცენტრში მრავალმხრივი ღონისძიებები ტარდება. აქ შექმნილია სხვადასხვა მოქმედი ჯგუფები, რომლებიც ცალკეული მიმართულებით მუშაობენ. ახალგაზრდული ცენტრის საორგანიზაციო ჯგუფის ხელმძღვანელი თორნიკე კვინიკაძე გვიამბობს: "დაარსებიდან დღემდე ცენტრში ძალიან ბევრი პროექტი განხორციელდა,ძალიან ბევრი იგეგმება მომავალშიც. გვაქვს ცალკეული ჯგუფები, რომლებიც გარკვეული მიმართულებით მუშაობენ -კულტურისა და ხელოვნების, სარედაქციო, საორგანიზაციო, იურიდიული და ბავშვთა სახლებთან ურთიერთობის ჯგუფები. ვთანამშრომლობთ მწერალთა კავშირთან, მეცნიერებათა აკადემიასთან, გელათის აკადემიასთან, ასევე ჩოხოსნებთან.
ცენტრში გამოვცემთ საკმაოდ საინტერესო საზოგადოებრივ ჟურნალს - "ახალგაზრდობა", რომელიც მიუხედავად იმისა, რომ შედარებით ახალი ბრენდია, საზოგადოება მის მიმართ დიდ ინტერესს ავლენს. ჩვენთან ყოველდღე ტარდება შემეცნებითი საუბრები; თითოეულ დღეს თავისი თემატიკა აქვს. მაგალითად ორშაბათს ისტორიისა და კულტურის დღეა, სამშაბათობით თვითონ პატრიარქი მობრძანდება და სხვადასხვა საინტერესო და აქტუალურ თემებზე ესაუბრება დამსწრე საზოგადოებას. ოთხშაბათობით სოფლის მეურნეობა და ბიოუსაფრთხოება განიხილება, ყოველ ხუთშაბათს მღვდელმთავრები გვსტუმრობენ, პარასკევობით ქრისტიანულ ოჯახსა და ბავშვთა აღზრდაზე ვსაუბრობთ. შაბათს არ ტარდება შემეცნებითი საუბრები, ხოლო კვირაობით კი ფილმების ჩვენება ეწყობა. ასევე ყოველკვირეულად იმართება სხვადასხვა საზოგადო მოღვაწისადმი მიძღვნილი შესანიშნავი საღამოები; იგეგმება ახალგაზრდა შემოქმედთა საღამოების მოწყობაც." ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრი არა მხოლოდ თბილისშია, პატრიარქის კურთხევით იგეგმება მათი ყველა რაიონში გახსნა. ეპარქიული ცენტრები უკვე გახსნილია ქ. ფოთში, ზუგდიდში, ცაგერში და ა.შ. ეს ცენტრები ადგილობრივ მღვდელმთავრებს ემორჩილებიან. ასე, რომ არა მარტო თბილისში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც, ყველასა აქვს საშუალება აქტიურად იყონ ჩართულნი ცენტრების საქმიანობაში და საკუთარი თავის რეალიზება მოახდინონ. ახალგაზრდებმა ცენტრების შექმნის იდეა ძალიან აიტაცეს და დღეს საპატრიარქოსთან არსებულ ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარეების ცენტრში ათასზე მეტი სხვადასხვა სასწავლებლის სტუდენტია გაწევრიანებული. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ აქ არა მარტო სტუდენტები არიან; ცენტრის მუშაობაში საკმაოდ აქტიურად არიან ჩართულნი ასაკოვანი ადამიანებიც, რომლებიც როგორც თვითონ ახალგაზრდები ამბობენ, მათი კონსულტანტები არიან. ცენტრში ნებისმიერი ასაკის ინტელექტუალ და განათლებულ ადამიანს შეხვდებით, აქ მოდის ყველა, განურჩევლად ასაკისა, მოკლედ ყველა, ვინც თავს ახალგაზრდად თვლის, ყველა, ვისაც სურს ცენტრის საქმიანობაში წვლილი შეიტანოს ან თვითონ ეზიაროს უზომოდ დიდ სითბოსა და სიბრძნეს. ახალგაზრდულ ცენტრს ცაგერისა და ლენტეხის ეპისკოპოსი სტეფანე ხელმძღვანელობს. სწორედ მეუფის უშუალო ლოცვა-კურთხევით ხორციელდება ცენტრში ყველაფერი.

ცენტრში მიმდინარე ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი პროექტია ახალგაზრდული ცენტრისა და განათლების სამინისტროს ერთობლივი პროექტი - ინტელექტუალური თამაში "ჩვენ ვსწავლობთ ბიბლიას". პროექტი წელს პირველად ტარდება და მთელი საქართველოს სკოლებს მოიცავს. პროექტმა მოსწავლეებში ძალიან დიდი დაინტერესება ჰპოვა. თამაში რამდენიმე ეტაპად ტარდება და ფინალში გასული შვიდი გუნდიდან პირველ ადგილზე გასული ისრაელის საგზურით ჯილდოვდება, მეორე ადგილზე გასული ეგვიპტის, ხოლო მესამე საბერძნეთის საგზურით. დანარჩენი ოთხი ფინალისტი გუნდი კი სვანეთში გაემგზავრება.უნდა აღინიშნოს, რომ ახალგაზრდულ ცენტრში 1 წელია, რაც ანტინარკოტიკული მოძრაობა "დავითიანნი" დაარსდა. საქართველოში არაერთი ანტინარკოტიკული მოძრაობაა, მაგრამ "დავითიანნი" მათგან განსხვავებულია.
მოძრაობა ამ ხნის მანძილზე ახორციელებდა საპილოტე პროგრამას, რომელიც შვიდ სკოლას მოიცავდა. როგორც ანტინარკოტიკული მოძრაობა "დავითიანნის" მენეჯერმა კოტე სვანაძემ ჩემთან საუბრიასას აღნიშნა: "პროგრამამ გაამართლა; პროექტის ფარგლებში ჩატარდა მრავალმხრივი ღონისძიებები. ძირითადად აქცენტი გამახვილებული იყო ეკოპროგრამებზე. 189-ე სკოლაში მოსწავლეთა უშუალო მონაწილეობით შეიქმნა "პატრიარქის ბაღი". ასევე მოეწყო სპორტული ტურნირები, შემეცნებითი საუბრები, ინტელექტუალური თამაშები, ლიტერატურული კონკურსები, გამოფენები. ჩვენ აქცენტი პრევენციაზე გვაქვს, ვინაიდან ნარკომანის რეაბილიტაციისას იგივე თანხების გაღებით, რასაც პრევენციაზე ვხარჯავთ, 100%-დან მაქსიმალური შედეგი განკურნებისა შეიძლება იყოს 10 ადამიანი, ხოლო პრევენციისას კი შედეგი დაახლოებით 70-ია. ჩვენი მიზანი მოსწავლეთა თავისუფალი დროის დადებითი მიმართულებით ათვისებაა, რათა ნებისმიერ მათგანს შეეძლოს საკუთარი სულიერი, ფიზიკური და ინტელექტუალური შესაძლებლობების გამოვლენა, ვინაიდან სწორედ თავისუფალი დრო შეიძლება აღმოჩნდეს მათთვის ბიძგი ნარკომანიისაკენ."
ბოლოს მინდა აღვნიშნო, რომ სწორედ ახალგაზრდობაა ის პერიოდი, როდესაც ადამიანი რაღაც სიახლის ძიებაშია, როცა ყველაზე მეტად ავლენს ლტოლვას იმისკენ, რაშიც საკუთარი ძალების მოსინჯვა სურს. სწორედ ახალგაზრდასა აქვს ყველაზე დიდი ენთუზიაზმი... ახალგაზრდული ცენტრის კარები მასში გაწევრიანების ნებისმიერი მსურველისთვის ღიაა;



2009წელი / მარტი


მ ა ს კ ა რ ა დ ი


ვერ ვიტან ქვეყნად სიცრუის ზეიმს,
თეთრი ლაქების შავ ხელით წმენდას,
ყალბი სიმართლის და ცრუ სიწრფელის,
შავი დღისა და თეთრ ღამის ცნებას;

დღეს ბრძენი ჰქვია სახელად უვიცს,
ღირებულს დებენ საფლავში მარდად,
და ადამიანს ღარიბი სულის
დიდებულივით ადგამენ დაფნას;

დღეს მამულისთვის გული ძგერს ცოტა,
ერთგულებაც კი ყალბია ვხედავ,
წრფელი გულები სადღაც გამქრალან,
თვალებსაც ყალბი გაუხდათ მზერა;

ყველგან სიცრუე ჭრელი ნიღაბით,
ყველგან ჭაობი, ტალახის ფარდა,
მხდალი გამხდარა დგეს მასაბაძი,
ხვალ კაცის მკვლელი იკნება ალბათ;

დღეს ყველა ლაჩარს უფენენ ფარდაგს,
ცრუებს უშლიან ლამაზ ტახტრევანს,
რა არ ვიდარდო, როცა უგუნურს
ლაღად ასხამენ ბრძენის მანტიას;

ყველგან სიცრუე, ყველგან სიყალბე,
ფარისევლობა, ფლიდობა, ლიქვნა,
მოჰბეზრდა თვალებს მარად სიყალბე,
მსურს ჩავიხედო ჭრელ ნიღაბს მიღმა;

თუ კარს გავაღებ და გარეთ გავალ,
მომეგებება სიცრუე ფლიდი,
ყველა ნიღბიანს შევცქერი შიშით,
ვინ ან რა არის, რატომ და რისთვის?!

თითო ოროლა ცხოვრობს უნიღბოდ,
თითქოსდა ყველა შენიღბულია,
ცხოვრებისთვის კი ნიღბით, უნიღბოთ,
მე მასკარადი დამირქმევია!...



2007 წელი...




მეორე სიცოცხლე



















მე ხუთჯერ გარდავიცვალე და ხუთჯერ მოვბრუნდი ამ ქვეყანაზე. პირველად მე გარდავიცვალე შიშით და აღვსდექი სიმარტოვეში; მეორედ მე გარდავიცვალე სიმარტოვეში და აღვსდექი თვალთმაქცობაში; მესამედ მე გარდავიცვალე თვალთმაქცობით და აღვსდექი უდარდელობაში; მეოთხედ მე გარდავიცვალე უდარდელობით და აღვსდექი სიყვარულში. მე ახლა ვცხოვრობ უზომო, განუსაზღვრელი სიყვარულით და ვიცი, რომ სიყვარულით გარდავიცვლები... და ეს იქნება ჩემი უკანასკნელი გარდაცვალება... მე აღარაფერში…აღარ აღვსდგები... მე დავრჩები მარადიულ ს ი ყ ვ ა რ უ ლ შ ი...
ნ. დუმბაძე


ისევ აღვსდექი განგმირული ტყვიით სიცრუის,
კვლავ აღვსდექ მაღალ მწვერვალიდან მიწას განრთხმული,
ისევ აღვსდექი დაცემული ბევრის სიმუხთლით,
კვლავ აღვსდექ შენთვის სიყვარულო თავგანწირული;

        კვლავ შევიგრძენი გაზაფხულის, აპრილის სითბო,
        კვლავ გავახილე დაბრმობილი თვალი მე თითქოს,
        და კვლავ მოვედი, დავიბადე, - სითბო რომ ვიგრძნო,
        კვლავ დავიბადე, სიყვარულმა, სითბომ რომ მიხმო;

                    ჰო, კვლავ მოვედი, ეს სიცოცხლე არ მეყო, არა,
                    ერთი სიცოცხლე რას მეყოფა სიკეთისათვის,
                    ხანმოკლეა და არა კმარა სითბოსთვის, არა,
                    ერთი სიცოცხლე რას მეყოფა სიყვარულისთვის?!

                               არ მსურს სიცოცხლე, თუ ერთ მსხვერპლსაც ვეღარ გავიღებ,
                               კვლავ მოველ, რათა სიყვარული მოგიძღვნათ ოდენ;
                                მე მოვედი და მოვევლინე ქვეყანას ისევ,
                                შანსი მომეცით მკვდრეთით აღმდგარს, - აწიც გეტრფოდეთ;

                                                   სიყვარულისთვის დაფერფლილი მე ვით ფენიქსი,
                                                   კვლავ აღვსდექ, ქარმა ჩემი ფერფლი ზეცას რომ უძღვნა,
                                                    მე ვარსკვლავებად, მზის სხივებად გარდმოვლენილი,
                                                    იმედის სხივად ვიკიაფებ თქვენს თვალში მუდამ!..





2007 წელი...

ქართული ფოტოგრაფიის სათავეებთან



ფოტოგრაფიის მიზანი თავდაპირველად პორტრეტული ან ნატურალური გამოსახულების მიღება იყო, დროის ისეთ პერიოდში, რომელიც გაცილებით ნაკლები იქნებოდა იმ დროზე, რაც მხატვარს იგივე მიზნის მისაღწევად დასჭირდებოდა. თავისი განვითარებისა და სრულყოფის პროცესში გამომსახველობითი ფო


ტოგრაფია იქცა ხელოვნების დამოუკიდებელ სახეობად - ფოტოხელოვნებად.
ფოტოხელოვნებისადმი ინტერესი საქართველოში მე-19 საუკუნიდან მოყოლებული მუდამ არსებობდა. საქართველოს სხვადასხვა დიდ ქალაქებში არაერთი საინტერესო ფოტოხელოვანი მოღვაწეობდა, რომელთა ცხოვრება და შემოქმედება ერთგვარ კოლორიტულ დატვირთვასაც ატარებდა. ამავე დროს მაშინდელი ფოტოგრაფები ფაქტობრივად მემატიანეები იყვნენ, თანაც ყველაზე მიუკერძოებელი მემატიანეები.
ფოტოგრაფიით დაინტერესებულნი იყვნენ ცნობილი ქართველი მოღვაწეებიც: მხატვრები - გიგო გაბაშვილი და დავით კაკაბაძე, პოეტი - იოსებ გრიშაშვილი და სხვ. საქართველოში არსებობდა არაერთი ფოტოგრაფიული კლუბი და გაერთიანება, რომელთაც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს ჩვენი ქვეყნის ფოტოისტორიის გადარჩენაში.

რაც უფრო კომპაქტური ხდებოდა ფოტოგრაფიის ტექნიკა და ფოტოგრაფიული პროცესები, მით უფრო იზრდებოდა ფოტოგრაფიული საქმიანობის მოსურნეთა რიცხვი. 1893 წლის აპრილში, თბილისში მოყვარულ ფოტოგრაფთა საზოგადოების პირველი კრება ჩატარდა პირველი ქართველი ფოტოხელოვანის - ალექსანდრე როინაშვილის ატელიეში. ამ საზოგადოების მიზანი იყო, მოყვარულთათვის ესწავლებინათ ფოტოგრაფია. გაზეთი “კავკაზი” სისტემატურად ბეჭდავდა ცნობებს ამ საზოგადოების საქმიანობაზე. მოყვარულ ფოტოგრაფთა საზოგადოების დიდი მონდომებითა და ძალისხმევით თბილისში 1897 წლის 23 აპრილს სამხედრო ისტორიული მუზეუმის შენობაში (ამჟამად სამხატვრო გალერეა) გაიხსნა გამოფენა. გამოფენაზე ფოტონამუშევრებთან ერთად წარმოდგენილი იყო ფოტოგრაფიული აპარატები და მოწყობილობები. გამოფენის მონაწილეები საექსპერტო კომისიამ დააჯილდოვა.
ქართული ფოტოხელოვნების სულისჩამდგმელად - საქართველოში პირველი ფოტოხელოვანი - ალექსანდრე როინაშვილი ითვლება. იგი 14 წლისა იყო როცა მამა გარდაეცვალა და თბილისში ჩამოვიდა ლუკმა პურის საშოვნელად. მალე ალექსანდრე როინაშვილი ფოტოგრაფ-ხატმწერ ვ. ხლამოვს დაემოწაფა, ხოლო ხუთ წელიწადში უკვე დამოუკიდებლად მუშაობაც შეძლო. ფოტოგრაფია მისი ცხოვრების თანამგზავრი გახდა.
ალ. როინაშვილმა 1865 წელს თბილისში ფოტოგრაფიული სტუდია "რემბრანდტი" გახსნა; მას კიდევ ორი ფოტოსალონი ჰქონდა: "ამხანაგობა" და ყველაზე ადრე შექმნილი - "სასურათხატო". გადაიღო ქართველ ლიტერატორთა და ხელოვნების გამოჩენილ მოღვაწეთა (ი. ჭავჭავაძე, ა. წერეთელი, ი. მაჩაბელი, ა. ყაზბეგი, დ. ყიფიანი, ნ. ნიკოლაძე, ი. გოგებაშვილი, გ. გურიელი, და სხვ.) სურათები, შექმნა რუსთაველის პორტრეტის ფოტორეპროდუქცია. მისი შემოქმედების ძირითადი თემა ქართველი ხალხის ყოფა-ცხოვრების ასახვა იყო. ცარიზმის გამარუსებელი პოლიტიკის წინააღმდეგ პროტესტის ნიშნად ალ. როინაშვილმა ქართველ მოღვაწეთა ფოტოპორტრეტების შექმნა დაიწყო. ასე გაჩნდა ქართულ ოჯახებში საქართველოს წარჩინებული მეფეების, მწერლების, საზოგადო მოღვაწეების, მღვდელმთავრების, ფოტოები, რომლებიც ცარიზმის მძიმე პირობებში ქართველ კაცს ეროვნულ გრძნობებს უღვივებდა.
ალექსანდრე როინაშვილს ძალიან სურდა, რომ მოძრავი ეროვნული მუზეუმი შეექმნა და შექმნა კიდეც. 1887-88 წლებში მან რუსეთის დიდ ქალაქებში ეროვნული მოძრავი გამოფენა მოაწყო. სიცოცხლის ბოლოს კი წლობით ნალოლიავები მოძრავი ქონება ქართველი ერის საკუთრებად გამოაცხადა და წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებას უანდერძა. პირველი ქართველი ფოტოხელოვანი 42 წლისა გარდაიცვალა და დიდუბის პანთეონშია დაკრძალული.
როგორც ზემოთ აღვნიშნე, ფოტოგრაფიით დაინტერესებულნი იყვნენ ცნობილი ქართველი მოღვაწეებიც. ერთ-ერთი მათგანი ცნობილი ქართველი მხატვარი დავით კაკაბაძეა, რომელიც საკმაოდ ადრე დაინტერესებულა ფოტოგრაფიით. შემთხვევითი არაა ის ფაქტი, რომ მისი პირველი ფოტოსურათები გიმნაზიაში სწავლის პერიოდს ემთხვევა, ვინაიდან ქუთაისის გიმნაზიაში, სადაც დავით კაკაბაძე სწავლობდა, ერთ-ერთი აღმზრდელი, - გვარად ლაბენსკი, - მოყვარული ფოტოგრაფი ყოფილა. ამ პერიოდის შემდეგ დავით კაკაბაძეს ფოტოაპარატი ხელიდან არ გაუშვია. იგი შესანიშნავ ფოტოებს იღებდა, ასევე გამოიგონა სტერეოსკოპული კინოს სისტემა. დავით კაკაბაძის ფოტოსურათებს შორის საინტერესოა საქართველოს სხვადასხვა კუთხის არქიტექტურული ძეგლებისა და ეთნოგრაფიული სურათების სერიები.

რევოლუციამდელი თბილისის ერთ-ერთი ყველაზე თვალსაჩინო ფოტოგრაფია დიმიტრი ერმაკოვი, რომელმაც ქართულ ფოტოხელოვნებაში ერთგვარი რევოლუცია მოახდინა. დ. ერმაკოვს 36 უმაღლესი ჯილდო აქვს მოპოვებული ფოტოხელოვნებაში.
კომუნისტური ეპოქიდან მოყოლებული ფოტოხელოვნებისადმი ინტერესი იმდენად განელდა, რომ ამ უდავოდ პროგრესულ პროფესიას ხშირად ღიმილნარევი ირონიითაც მოიხსენიებდნენ. ქართული ფოტოგრაფიის ისტორიამ უამრავი საინტერესო ფოტოხელოვანის სახელები და ნამუშევრები შემოგვინახა; თუმცაღა დღეს ამ სახელების გაგონებაზე, ძალიან ცოტა თუ მიხვდება და გაიხსენებს, - ვინ იყვნენ ისინი; დიმიტრი ერმაკოვი, გურამ თიკანაძე, ალ. კოტორაშვილი, ალ. სააკოვი, ევტიხი და მურად ჟვანიები, გურამ წიბახაშვილი, შალვა გოქაძე, ვასილ როინაშვილი, მ. კვირიკაშვილი, თ. არჩვაძე, ო. დეკანოსიძე და სხვანი და სხვანი... ესენი ის ადამიანები არიან, რომელთაც უამრავი საინტერესო შტრიხი შემოუნახეს წარსულიდან დღევანდელობას. არც ერთ ძველ მეისტორიეს არ გაუკეთებია იმხელა საქმე დოკუმენტალისტიკაში, რაც ფოტოგრაფებმა შეძლეს. ჩვენ, რომ უახლესი ისტორია რაღაც დონეზე ვიცით, სწრედ ამ ხალხის დამსახურებაა...


2009 წელი...

Wednesday, July 22, 2009

No smoking!...


როდესაც 1492 წლის 12 ოქტომბერს ქრისტეფორე კოლუმბი სან-
სალვადორის კუნძულს მიადგა, ის და მისი თანამგზავრები შეძრა უჩვეულო სანახაობამ - აბორიგენები პირიდან და ცხვირიდან უშვებდნენ ბოლს. საქმე იმაში იყო, რომ ინდიელები (ასე უწოდა მათ კოლუმბმა) აღნიშნავდნენ "წმინდა" დღესასწაულს, რომელზეც ისინი განსაკუთრებულ ბალახს ეწეოდნენ სრულ გაბრუებამდე. ამ მდგომარეობით ისინი თითქოს კავშირს ამყარებდნენ დემონებთან და შემდეგ ყვებოდნენ, თუ რას ეუბნებოდა მათ "დიადი სული". სამშობლოში დაბრუნების შემდეგ ესპანელმა მეზღვაურებმა მათ გააცნეს ზემოაღნიშნული "სიამოვნება". მოგზაურთა ცნობების თანახმად, ამერიკელი აბორიგენები თამბაქოს ფოთლებს ღმერთების ნაბოძებად მიიჩნევდნენ და უწოდებდნენ მას tobaco-ს... მოგვიანებით საფრანგეთის ელჩმა, ჟან ნიკომ, მეზღვაურისაგან იყიდა თამბაქო, მას "nikotiana tabacum" უწოდა და გაგზავნა საფრანგეთის სამეფო კარზე.
 მე-16 საუკუნის ბოლოს ჩიბუხის მოწევა პოპულარული გახდა ლონდონში, სადაც მოდაში შემოვიდა ე.წ. "მოსაწევი საღამოები"... და თამბაქოს მოყვარულთათვის სპეციალური სამოსიც კი გამოიგონეს – სმოკინგი (ინგლ. smoking – მოწევა).თამბაქოს წარმოშობაზე ლეგენდებიც არსებობდა; ერთ-ერთი გადმოცემის მიხედვით, თამბაქო სისხლის აღმრევთა (ცოდვილი და-ძმის) საფლავიდანაა აღმოცენებული. დროთა განმავლობაში თამბაქოს ციებ-ცხელება მთელს ევროპასა და აზიაში დაიწყო. მის აღსაკვეთად ძველად უამრავ სადამსჯელო ზომას მიმართავდნენ: დაწესებული იყო ეკლესიიდან განკვეთა, დამნაშავეთა სიკვდილით დასჯა და მათი პირში ჩიბუხგაჩრილი თავების გამოფენა, ტუჩებისა და ცხვირის მოკვეთა, თამბაქოთი მოვაჭრეთა ცოცხლად დაწვა, ნესტოებისა და ცხვირის დაჭრა და დამნაშავეთა გადასახლება. მაგრამ დროთა ცვლამ ეს ყველაფერი შეცვალა და მწეველთათვის განკუთვნილი სადამსჯელო ზომები მათივე წახალისების პროპაგანდამ შეცვალა.
თამბაქო მცენარეული ნაწარმია. მისი ბოლის შემადგენლობა რთულია და 5000-მდე ნივთიერებას შეიცავს. ქვემოთ უფრო ახლოს გავეცნობით რამდენიმე მათგანს, რაც ნათლად ადასტურებს, რომ მოწევა არა მარტო თვითმკვლელობა, არამედ სხვა ადამიანების მკვლელობაცაა... ფარმაკოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებებს მიეკუთვნება ნიკოტინი (რომელიც არაფრით ჩამოუვარდება კოკაინსა და ჰეროინს) და ფისი (თამბაქოს კვამლი). ერთი ღერი სიგარეტი დაახლოებით 8,4 მგ. ნიკოტინსა და 15 მგ. ფისს შეიცავს. თამბაქოში შემავალი ნიკოტინი ადამიანს თანდათანობით კლავს, - იწვევს რა მძიმე დაავადებებს. იგი, ჩასუნთქულ კვამლთან ერთად, ჩადის ფილტვებში, სწრაფად გადადის სისხლში და თავის ტვინს სულ რაღაც 8 წამში აღწევს. აღსანიშნავია, რომ ერთი წვეთი ნიკოტინი კლავს საშუალო წონის ადამიანს. თამბაქოს კვამლის ერთ-ერთი შემადგენელი ნივთიერებაა ნახშირის მონოქსიდი, რომელიც მანქანის გამონაბოლქვში გამოიყოფა და საკმაოდ ძლიერი შხამია. თამბაქოს კვამლი ასევე შეიცავს დარიშხანს და ამონიუმს; ამათგან პირველი ცნობილი შხამია, ხოლო მეორე კი სხვადასხვა ხსნარების შემადგენელი კომპონენტი. 

თუ ადამიანი დღეში 20 ღერ სიგარეტს ეწევა, წლის განმავლობაში მის ფილტვებში 1 ლიტრი ფისი (თამბაქოს კვამლი) დაილექება. საინტერესოა, რატომ ხდებიან მასზე ასე ადვილად დამოკიდებულნი?! მიზეზი მრავალფეროვანია და ამასთან რთულიც... უმრავლეს შემთხვევაში მოწევის ჩვევა მოზარდობის პერიოდში ყალიბდება. უკვე 20 წლის ასაკში განისაზღვრება მწეველთა სტატუსი. ზოგიერთი ბავშვი მოწევას 9-11 წლიდან იწყებს. მათი 80% კი ამ ჩვევას რეგულარულად აგრძელებს მოზრდილ ასკშიც. მოწევა მოზარდებში შეიძლება გახდეს სიფიცხის, გაღიზიანების, გაფანტულობის, დაბნეულობის, ყურადღებისა და მეხსიერების დაქვეითების, ძილის დარღვევის მიზეზი. რაც უფრო ადრე იწყებს ადამიანი მოწევას, მით მაღალია სიკვდილიანობის რისკი. იმ მწეველებში, რომელთა ასაკი 18 წელია, უკვე აღინიშნება გულის დაავადების ნიშნები. ალბათ, ცოტამ თუ იცის, რომ საქართველოში სიგარეტის მოწევის შედეგად ყოველწლიურად 8-12 ათასი ადამიანი იღუპება, მსოფლიოში კი - 3-4 მილიონი. სტატისტიკის თანახმად, ამ ციფრებს ყოველ 10 წამში მოწევის შედეგად გარდაცვლილი თითო ადამიანი ემატება. ერთი ღერი სიგარეტი მწეველის სიცოცხლეს საშუალოდ 7 წუთით ამცირებს. როგორც ზემოთ ვახსენე, მოწევა შეიძლება ჩაითვალოს როგორც თვითმკვლელობად, ასევე მკვლელობადაც; ჩვენი ბინების, ოფისებისა და სხვა ადგილების გაბოლვას ჩვენ იმ "უცოდველ სიამოვნებას" უნდა ვუმადლოდეთ, რომელზე უარის თქმაც, რაღაც მიზეზების გამო, არ შეუძლია ზოგიერთს ჩვენს ახლობელთაგანს. ცნობილია, რომ საქართველოში "პასიური წევის" მიზეზით ყოველწლიურად ავადდება 82 000 არამწეველი. თამბაქოს ნებისმიერი მომხმარებელი, რომელიც სხვების თანდასწრებით ეწევა, ზიანს აყენებს მათ ჯანმრთელობას. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემებით, ,,პასიური წევის“ შედეგად ჩვენს ქვეყანაში ყოველწლიურად საშუალოდ 4000 კაცი იღუპება... ყველა მწეველმა უნდა გააცნობიეროს, რომ თამბაქოს მოხმარებით, საკუთარი თავის გარდა, გარშემომყოფებსაც აყენებს ზიანს (განსაკუთრებით კი ოჯახის წევრებს). სიგარეტი მოქმედებს არა მხოლოდ ადამიანის ორგანიზმზე, არამედ ცვლის მის ქცევით ჩვევებსაც. ნიკოტინს ახასიათებს დამოკიდებულების, მიჩვევის ჩამოყალიბება. ჩვევითი დამოკიდებულება ფორმირდება თანდათანობით და მოიცავს სიგარეტის ყიდვის, კოლოფის გახსნის და მოწევის "რიტუალებს", რომელიც ხშირად თან ახლავს ფინჯანი ყავის სმას, სატელეფონო საუბრებს, ნერვულ გაღიზიანებას, შესვენებას სამსახურში, მანქანის ტარებას, ალკოჰოლის მიღებას, მეგობრებთან შეკრებებს. დასავლეთის ქვეყნებში საზოგადოებაში სიგარეტის მოწევა სამარცხვინო საქციელად ითვლება; მოწევა ცუდ ტონადაა აღიარებული. მწეველი მოზარდი აუცილებლად არაპრესტიჟულ პიროვნებად ითვლება. აშშ-ში და ევროპის ქვეყნებში მწეველ ადამიანს გაუნათლებელს უწოდებენ; ასეთი ადამიანი სოციალურად დეგრადირებულად ითვლება და უპრინციპო ადამიანის სიმბოლოა. იყო მწეველი - არ ნიშნავს, რომ ძლიერი ხარ, პირიქით - იყო მწეველი - ნიშნავს, რომ უძლური და უნებისყოფო ადამიანი ხარ, რომელიც ხელყოფს არა მარტო საკუთარ, არამედ სხვების ჯანმრთელობასა და სიცოცხლესაც და ამ საშინელი პროცესის შეწყვეტას ვერ ახერხებს.მთავარეპისკოპოსი იოანე (შახოვსკი) წერდა: "ისეთი წვრილმანი ცოდვა, როგორიც თამბაქოა, ისე გადაეზარდა ადამიანთა საზოგადოებას ჩვევაში, რომ საზოგადოება მას ყოველგვარ პირობებს უქმნის. სად აღარ შეიძლება სიგარეტის პოვნა! ყვალგან შეხვდებით საფერფლეს, ყველგან არსებობს მოწევისათვის განკუთვნილი სპეციალური ოთახები, ვაგონები, კუპეები "მწეველთათვის". გაზვიადებული არ იქნება თუკი ვიტყვით, რომ მთელი მსოფლიო წარმოადგენს ერთ ოთახს, უფრო სწორად კი ერთ უზარმაზარ ვაგონს "მწეველთათვის" ვარსკვალავთაშორის სივრცეში."-ო. მოწევისთვის თავის დანებებას დიდი და ძლიერი ნებისყოფა სჭირდება; მისი მიტოვების შემდეგ პირველი დღეები ურთულესია ნებისმიერი მწეველისათვის. ამ შემთხვევაში აუცილებელია ადამიანმა გარემო შეიცვალოს, სიგარეტის მოკიდების ნაცვლად გაისეირნოს, ისუნთქოს ნელა და ღრმად... მართალია რთულია, მაგრამ ნებისმიერი მწეველის მიერ მოწევისთვის თავის დანებება შესაძლებელია და რაც მთავარია, საუკეთესო გადაწყვეტილებაა! ამისთვის უმთავრესია, რომ ყოველმა მწეველმა გამოიჩინოს ნებისყოფა და იპოვოს რწმენა საკუთარი თავისა, რომ თუკი მოინდომებს, შეძლებს კიდეც თამბაქოსათვის თავის დანებებას! მთავარი ხომ მონდომებაა... თუკი მოვინდომებთ, უფლის შეწევნით ყველა პრობლემას დავძლევთ!..

Tuesday, May 19, 2009

ნახევარი საუკუნე სცენაზე

უკვე 50 წელზე მეტია რუსთაველის თეატრის სცენაზეა და შესანიშნავად შესრულებული როლებით გვანებივრებს. ამაში კი მისთვის ხელი იმასაც არ შეუშლია, რომ არც დედ-მამა და არც ნათესავები მსახიობები არ ჰყოლია. მეშვიდე კლასიდანვე მყარად გადაწყვეტილი - გამხდარიყო ცნობილი მსახიობი - ვერავინ გადაათქმევინა. ასე გახდა ერთი ჩვეულებრივი სამტრედიელი ბიჭი სოფელ ღანირიდან - რესპუბლიკის დამსახურებული არტისტი. მისი სამსახიობო კარიერა სკოლის ეზოში დადგმული "გიორგი სააკაძეთი" დაიწყო, როცა პატარა ჯემალ ღაღანიძე მთელი სერიოზულობით ხმალაობდა ხის ტოტებითა და დამტვრეული მერხების საზურგეებით. ჯერ კიდევ მერვე კლასში ყოფილა, როცა კლასის დამრიგებლისთვის უთქვამს - "ნახეთ მე რომ ცნობილი მსახიობი ვიქნები, ჩემს სპეკტაკლებზე ბილეთებს ვერ იშოვითო"... ამ უკანასკნელს წლების შემდეგ პატარა ჯემალის "მუქარა" მართლა აუხდა და ყოფილ მოსწავლესთან ბილეთების სათხოვნელად დარეკვა ვეღარც გაუბედავს...თეატრი ძალიან უყვარს; სწორედ მისადმი უსაზღვრო სიყვარულის გამო მოუხდა ბევრ საინტერესო კინოროლზე უარის თქმა. ამის მიუხედავად კინოში დაახლოებით 20, თეატრში კი 100-ზე მეტი როლი აქვს შესრულებული... ყველა როლი თავისებურად უყვარს, უარყოფითი პერსონაჟებიც კი...


ჯემალ ღაღანიძეს სახასიათო მსახიობად მიიჩნევენ, მაგრამ როგორც ამბობენ - არა იმიტომ, რომ კომედიურ როლებს ასრულებს კარგად, - რაც "სახასიათოს" დადგენილი განმარტებაა, არამედ იმიტომ, რომ ეს უკანასკნელი თავად ქმნის ხასიათებს... მთელი სამსახიობო კარიერის მანძილზე ბატონ ჯემალს ჰქონდა ბედნიერება, ყოფილიყო ისეთი ვარსკვლავების პარტნიორი, როგორებიც _ აკაკი ხორავა, სერგო ზაქარიაძე, აკაკი ვასაძე, იპოლიტე ხვიჩია, მარინე თბილელი იყვნენ. ეროსი მანჯგალაძესთან იგი თანასოფლელობამ დააკავშირა, -რომელსაც მისი გვარის გაგებისთანავე უთქვამს - "ეს ბიჭი ღანირელი იქნებაო, და მეტსახელი - "ღანირსკიც" აქედან შერქმევია. ამ დიდ კორიფეებთან ჯერ კიდევ ახალგაზრდობისას გადაღებებსა თუ რეპეტიციებზე გატარებულ დროს ახლა უკვე რესპუბლიკის დამსახურებული არტისტი, უბედნიერესად მიიჩნევს. მასთან მისულს სახლის წინ დაცვა დამხვდა და ასე,- მათგან "ინტერვიუირებული" გავეშურე ჩემს რესპონდენტთან შესახვედრად. არ იფიქროთ - მსახიობები იმდენად გამდიდრდნენ - სახლებთან დაცვა უდგათო; არა, ეს გარემოება მხოლოდ იმის დამსახურება იყო, რომ ჩემი რესპონდენტი ქალბატონი ნინო ბურჯანაძის კარის მეზობელია. კიბის ბოლოს საფეხურზე შევდგი ფეხი თუ არა, კარიც გაიღო და ბატონი ჯემალის გაბადრული სახე შემომხვდა... სახლის წინ მდგომ დაცვაზე კი თვითონ ასე ხუმრობს: "ო, ეს ჩვენი კორპუსი "თეთრი სახლი" გახდა. დაცვასთან ანგარიშის ჩაბარების გარეშე ფეხს ვერ შემოადგამთ სადარბაზოში"-ო...

სახლში ოთხნი არიან: რესპუბლიკის დამსახურებული არტისტი თავისი მშვენიერი მეუღლით, ქალიშვილითა და შვილიშვილით... სრული იდილიაა... ბუხრიდან შეშის ტკაცა-ტკუცი ისმის, კედელს კი ბატონი ჯემალის მეუღლის - ქალბატონ ლენა გერმესაშვილის პორტრეტი ამშვენებს; როგორც გავიგე მისი დახატვა არაერთ მხატვარს ნდომებია, მათ შორის ლადო გუდიაშვილსაც, მაგრამ ამ უკანასკნელს რატომღაც ვერ მოუხერხებია, ახლა კი სწორედ ეს ტილო მოგზაურობს გამოფენიდან გამოფენაზე, დროდადრო კი სახლსაც უბრუნდება... ძველებური ავეჯი, რომელიც წინაპართაგან დანატოვარი მგონია, შორეული გასტროლების სახსოვარი ყოფილა და ინტერიერს ძალიან საინტერესოს ხდის... აქ ყველაფერს თეატრის სურნელი ასდის...

ცისფერთვალება იმერელს საკმაოდ ბევრჯერა აქვს სომხის როლი შესრულებული. ეს ალბათ მისი კანის ფერისა და ცხვირის დამსახურებაა; ამ "ფენომენს" სხვა ახსნას ვერც თვითონ უძებნის; ამბობს, რომ ცხვირს მისთვის ძალიან დიდი სამსახური გაუწევია სამსახიობო კარიერის მანძილზე, რადგან ყოველი სპეკტაკლის წინ მსახიობებს "ფერუმარილის" წასმა უწევთ, ასევე ცხვირის, ნიკაპის დაგრძელება "გუმოზათი". "- აი ჩემს ცხვირს კი ეს არ სჭირდებოდაო" - იხსენებს ღიმილით. ხშირად უწევდა მილიციელის როლების შესრულებაც; მისი დებიუტი კინოში გასული საუკუნის 60-იან წლებში შედგა და აქედან მოყოლებული მილიციელების როლები თითქოს დაებედა კიდეც. კინოსა და თეატრში სულ 20-მდე მილიციელის როლი აქვს შესრულებული. მსახიობის ნიღაბქვეშ შესანიშნავი მეოჯახე და ადამიანი იმალება. როგორც თვითონ ამბობს, - მასთან მისული ხელოსანი არავის ახსოვს, თუ რაღაც გაფუჭდა, თვითონვე ცდილობს შეაკეთოს და მშვენივრადაც გამოსდის. არა ნაკლებ კარგად ეხერხება სამზარეულოში ფუსფუსიც - დილაობით ბაბუა და შვილიშვილი ერთად შეექცევიან ბაბუის მიერ მომზადებულ საუზმეს... ახლა თეატრში იმდენად დატვირთული არაა და ცდილობს მაქსიმალურად გაატაროს დრო მეგობრებთან და ძველი დრო გაიხსენოს. ისე კი ადამიანებს, რომლებიც ამ ოჯახში ხშირი სტუმრები არიან, ბევრჯერ უნახავთ საათების შეკეთებით გართული ჯემალ ღაღანიძე. წარსულს ტკბილად იხსენებს, თავს იღბლიან მსახიობად და ბედნიერ კაცად მიიჩნევს ...


ჯემალ ღაღანიძე: "50 წელზე მეტია რუსთაველის თეატრის სცენაზე ვარ და საყვარელ საქმეს ვაკეთებ; სხვა რომ არსად არაფერი გვეთამაშა, "კავკასიური ცარცის წრე" მთელ დასს იმდენჯერა გვაქვს ნათამაშები , რომ აქამდე გინესის წიგნშიც კი უნდა შევეყვანეთ..." ამ სპეკტაკლს უკვე 30 წელზე მეტია რაც რუსთაველის თეატრის მსახიობები თამაშობენ და ამ ხნის განმავლობაში ერთადერთი უცვლელი მსახიობი, რომელიც დუბლ-ორით არ ჩანაცვლებულა, სწორედ ჯემალ ღაღანიძეა. ერთადერთი რასაც ეს უკანასკნელი ნანობს, ისაა, რომ არასოდეს უნახავს ეს სპეკტაკლი პარტერიდან...


პროფაილი მსახიობ ჯემალ ღაღანიძეზე
2007 წელი


Friday, May 15, 2009

იპოლიტე...


"ეს რა გენიოსი გყოლიათ"- უთქვამს ჟან გაბენს მე-20 საუკუნის გენიალურ კომედიოგრაფზე - იპოლიტე ხვიჩიაზე; იური ნიკულინს დიდი სურვილი ჰქონია იპოლიტეს პარტნიორი ყოფილიყო; სერგეი ფილიპოვი კი ბედნიერად თვლიდა თავს, რომ მას ამის საშუალება მიეცა.

მას ქართველი მაყურებელი უმეტესად კინოროლებით იცნობს. ის ადამიანები კი, რომელთაც იგი თეატრის სცენაზე, ცოცხალი თამაშისას ჰყავთ ნანახი, - ამბობენ, რომ არ შეიძლება იცნობდე იპოლიტეს ისეთს, როგორიც იგი სინამდვილეში იყო, თუკი იგი თეატრის სცენაზე როლის შესრულებისას არ გყავს ნანახიო... ვინაიდან, როგორც თავად ამბობენ, - არ შეიძლება კინოფილმებით შეიგრძნო ის უსაზღვრო სითბო და სიყვარული, რასაც იპოლიტე მაყურებელთან უშუალო ურთიერთობისას გამოსცემდა...

"იპოლიტე დიდი ტრაგიკომიკოსია, ვირტუოზი, იმპროვიზაციის საოცარი ოსტატი, მე-20 საუკუნის ქართული სამსახიობო სკოლის მოჰიკანი, ჩვენი ეროვნული ხასიათის, ხალხური სიბრძნის გამომხატველი. ნეტავ თუ განმეორდება კიდევ, თუ გაგვიჩნდება მეორე მისი დარი, მისი ნიჭის, მისი ტალანტის მქონე კომიკოსი?! ეჰ, ვარსკვლავები არ მეორდებიან, ისინი მარადისობის ჩირაღდნებად იბადებიან და რჩებიან საუკუნეებში..." (კინომცოდნე - ოლღა თაბუკაშვილი)
იპოლიტე ალექსანდრეს ძე ყვინჩია, 1910 წლის 31 დეკემბერს დაიბადა სოფელ კონტუათში. ყვინჩიების მეექვსე ვაჟიშვილი, ბატონი დოდო ანთაძის ხელში იქცა ნამდვილ იპოლიტე ხვიჩიად. იპოლიტეს თამაშით აღფრთოვანებულმა ბატონმა დოდომ, ეს უკანასკნელი ქუთაისის თეატრში მიიწვია და სთხოვა - "რა იქნება ეს "ყ", "ხ"-თი შევცვალოთო"; იპოლიტეც დასთანხმებია: "თუ ვინმეს არ მოსწონს ჩემი "ყ" იქნებ "ხ" უფრო მოეწონოსო" ... სწორედ ასე ქცეულა იპოლიტე ალექსანდრეს ძე ყვინჩია - განუმეორებელ იპოლიტე ხვიჩიად...

95 როლი თეატრში, 45 - კინოში. რა ბევრია და თანაც რა ცოტა იპოლიტესთვის...
1932წელი - პირველი როლი მისი მშობლიური ხონის თეატრის სცენაზე. პირველი მღელვარება, პირველი წარმატება, პირველი ტაში, პირველი თაყვანისმცემლები...
1977 წლი - 5 როლი კინოში; თითქოს ჩქარობდა, თითქოს გრძნობდა, რომ ილეოდა მისი შემოქმედებითი გზა...
1983 წელი - უკანასკნელი ეკრანული როლი ფილმში _ "მაცივარში ვიღაც იჯდა".
1985წელი - საქართველო აცილებს თავის საყვარელ მსახიობს, აბარებს მარადისობას. ყველასათვის საყვარელი მსახიობი, 31 იანვრის სუსხიან საღამოს აღესრულა; აი თურმე რატომ ეშინოდა მუდამ სიცივის...
იპოლიტე ხვიჩია, ქართული საზოგადოების სიხარული, სიამაყე და ცრემლია...
საქართველოს დამსახურებული და სახალხო არტისტები, კინორეჟისორები, საოცარი სითბოთი და მონატრების ცრემლით იხსენებენ "სიცილის მაესტროს". იხსენებენ, თუ როგორ იღლებოდა მისი გამოსვლებისას მაყურებელი სიცილით; ერთხელ ვერიკო ანჯაფარიძესაც კი დასჭირვებია დარბაზიდან გაყვანა და მოსულიერება, იმის გამო რომ იპოლიტეს ოხუნჯობებით, სიცილისგან ვეღარ ამოუსუნთქავს... ბევრი იხსენებს, რომ იპოლიტე საოცარი იყო თეატრში, რომ იგი მაყურებელთან ურთიერთობისას სასწაულებს ახდენდა. საოცარი იმპროვიზაციის ნიჭი ჰქონია; რეჟისორები გულისტკივილით აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად უამრავი კინოროლისა, ქრთულმა კინომ მაინც ვერ მოახერხა მისი ნიჭის ჯეროვანი გამოყენება.
გადაღებებზე მისი ხალასი იუმორი ბევრჯერ გამხდარა სინჯების გაფუჭების "მიზეზი". მერაბ თავაძე (სამეფო უბნის თეატრის მთ. რეჟისორი იხსენებს: ფილმის "თოჯინები იცინიან" გადაღების დროს ბატონი იპოლიტეს მოძრაობასა და რეპლიკებზე ისეთი სიცილი მივარდებოდა ხოლმე, რომ ბევრ დუბლს ვაფუჭებდი, როცა მიზეზს მეკითხებოდნენ - რა ვქნა ბატონი იპოლიტეს ასე ნორმალურად ყურება შეუძლებელია მეთქი ვამბობდი... თითქოს არაფერს აკეთებდა, მაგრამ თავიდან ბოლომდე იუმორი იყო. ბოლოს დიდი მორიდებით სთხოვეს მაესტროს - დავეტოვებინეთ. -"კი ბატონო, თუ მაგი უშველის რეზიკოს, სულ წავალ სახლში, სხვა არა იყოს რა, მთელი რვა საათია სიდედრისთვის თვალი არ მომიკრავსო"... თქვა ბატონმა იპოლიტემ და... იმ დღეს ვერავინ ვერაფერი გააკეთა...

ხალხთან ურთიერთობისას არასოდდეს დასჭირვებია ნიღაბი, თავისი მაგნიტური იუმორით იზიდავდა მათ და თუკი იპოლიტე თამაშობდა, თეატრი გადაჭედილი იყო. იხსენებენ, როგორც ყველას მამას, ბაბუასა და მეგობარს... უაღრესად მზრუნველსა და მოსიყვარულეს...

იპოლიტე ხვიჩიას სახელი ოქროს ასოებითაა ამოტვიფრული ერის მეხსიერებაში, ჩვენი კულტურის ისტორიაში!იგი კარგახანია შევიდა მსოფლიოს კომიკოსთა ათეულში და მომავალში დარჩება როგორც უდიდესი მსახიობი,კომიზმის ვირტუოსი, სიცილის ტიტანი...
დრაგან იანოკოვიჩმა მას ქართველი ბურვილი უწოდა, ჟან გაბენმა გენიოსი, ოჯახის წევრებმა ბაუკა (სიარულის გამო), ხოლო კოლეგებისთვის იგი "იპო-დ" დარჩა...
ყველასათვის საყვარელი მსახიობი თბილისში საბურთალოს საზოგადო პანთეონშია დაკრძალული.
p.s. დიდ კომიკოსებს ყავლი არ გასდით! ისინი მოდის ცვალებადობას არ ექვემდებარებიან! როგორც წესი, ასეთებს ქართველი საზოგადოება უდიდესი ტიტულით ამკობს, იგი თავის რჩეულ შვილებს სახელით მოიხსენიებს ხოლმე - ი პ ო ლ ი ტ ე!...


2006 წელი.

მსახიობის ცხოვრებაზე იპოლიტე ხვიჩიას შვილიშვილი,- ქალბატონი მანანა ხვიჩია მესაუბრა

ნარკო - მ ა ნ ი ა


SOS! ნარკომანია სენია, ნარკომანია სირცხვილია...


თანამედროვე საზოგადოება ბევრი პრობლემის წინაშე დგას. იმისთვის, რომ გაგვეგო, თუ რას მიიჩნევენ ახალგაზრდები თავიანთი თაობის უმთავრეს პრობლემად, ჩვენმა სარედაქციო ჯგუფმა 100 ახალგაზრდა გამოიკითხა. მათმა უმრავლესობამ ახალგაზრდობის უმთავრეს პრობლემად ნარკომანია დაასახელა.
საქართველო არ განეკუთვნება იმ ქვეყნების რიცხვს, სადაც ისტორიულად ხდებოდა ნარკოტიკული მცენარეების კულტივირება და რეალიზაცია. ჩვენს ქვეყანაში პირველად 70-იან წლებში გამოჩნდა კანაფისებრთა ოჯახის მცენარეთაგან დამზადებული ნარკოტიკები – ოპიუმი და მორფინი. 90-იან წლებში კი უკვე ჰეროინი და სხვა ახალი სახის ნარკოტიკული საშუალებებიც ჩნდება.
საზოგადოება ხშირად ნაკლებად არის ინფორმირებული, თუ რა სავალალო შედეგები მოჰყვება ნარკოტიკის აქტიურ (ან თუნდაც პასიურ) მოხმარებას. ჩვენი თაობის ახალგაზრდები ხშირად ამ მავნე, მომაკვდინებელი სენით თვითდამკვიდრებას ცდილობენ.
შემზარავია სტატისტიკა: ოფიციალური მონაცემებით საქართველოში 17 ათასზე მეტი ნარკოტიკული ნივთიერების მომხმარებელია აღრიცხული. ქართველი და უცხოელი ექსპერტების გათვლით მათი რიცხვი 106-120 ათასს აღწევს. სხვადასხვა შეფასებით კი საქართველოში 200-350 ათასამდე ნარკომანია.
სწორედ ამ შემაძრწუნებელი ფაქტის გამო, მინდა საზოგადოების ყურადღება ამ დამღუპველ სენზე გავამახვილო.
ნარკოტიკის ძილისმომგვრელი, ტკივილგამაყუჩებელი და ზოგიერთი სხვა სამკურნალო თვისება უძველესი დროიდან არის ცნობილი. ძველ საბერძნეთსა და რომში მას სწორედ სამედიცინო მიზნით იყენებდნენ; მაგრამ მუსულმანურ ქვეყნებში, სადაც რელიგია ალკოჰოლს კრძალავს, მას მიმართავდნენ, როგორც თრობისმომგვრელს. მაჰმადიანობის ექსპანსიასთან ერთად, იგი ფართოდ გავრცელდა ევროპასა და აზიაში. მიუხედავად დიდი წინააღმდეგობისა, ნარკომანიამ მაინც საკმაოდ მყარად მოიკიდა ფეხი.
ნარკოტიკების ეფექტები ძირითადად ერთნაირია: ყოველი მათგანი იწვევს ანალგეზიას (გაუტკივარებას), ძილიანობას, გუნება-განწყობილების ცვლილებას, მაღალი დოზით კი ფსიქიკური ფუნქციების მოშლასა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დარღვევას.
გარეგნულად ეს ეფექტები ვლინდება თვალის გუგების შევიწროვებით, პირის სიმშრალით, ქავილით სახის, მკერდისა და ზურგის არეში, რომელიც 1-2 საათს გრძელდება.
ნარკოტიკის მიღებისას ადამიანი აღიგზნება როგორც ფსიქიკურად, ისე მოძრაობით – გამოცოცხლებულია, იცინის, ხელებს იქნევს, ადგილზე ვერ ჩერდება, ლაპარაკობს ხმამაღლა, სწრაფად და არათანმიმდევრულად. ასეთი მდგომარეობა 3-4 საათს გრძელდება. შემდეგ ცნობიერება თანდათანობით იბინდება და 2-3 საათის ფხიზელ ძილს კი მოჰყვება ცუდი შეგრძნება, თავის ტკივილი, უმიზეზო ფორიაქი, შფოთიანობა, სევდა; ზოგჯერ ადამიანს აქვს თავბრუსხვევა, გულისრევა, ღებინება, უცახცახებს ხელები, ენა, ქუთუთოები, ოდნავი გაციებისას, ეწყება ძლიერი ხველა. მიჩვევის პირველ სტადიაში ან ცოტა სძინავს, ან - სულ აღარ სძინავს.
მომხმარებელში ასევე სწრაფად ვითარდება წამალზე დამოკიდებულება. ხშირად რამდენიმე ინექციაც კი საკმარისია, რომ მის მიმართ ლტოლვა ჩამოყალიბდეს. ასევე სწრაფად, 1-2 თვეში ეგუება უკვე მიღებულ დოზას და სიამოვნების მისაღებად იგი აღარ ჰყოფნის. ამიტომ მომხმარებელი იძულებულია, თანდათან (3-5 კვირა) გაზარდოს მისაღები დოზა, რაც, ხშირ შემთხვევაში, მოწამვლის რისკთან არის დაკავშირებული. ვინაიდან დგება მომენტი, როცა მომატებული დოზა უკვე აღარაა საკმარისი; ამ დროს შესაძლოა ნარკომანმა იმდენი ნარკოტიკი მიიღოს, რომ კომაში ჩავარდეს.
საგულისხმოა, რომ ჯანმრთელობის ნებაყოფლობით ნგრევასთან ერთად,- წამალთდამოკიდებულებს ენგრევათ პირადი ურთიერთობები, დამახინჯებულია მათი პიროვნული “მე”.
წამალთდამოკიდებული ადამიანი - ნარკოტიკის ტყვეა; იგი აღარც ცოცხლებში წერია და აღარც მკვდრებში. პრობლემებში კისრამდე ჩაფლული - არავის არად არგია. იგი სოციალურად მკვდარია, აღარც ბიოლოგიურადაა სრულფასოვანი, იგი მოსიარულე ცხედარია.
საშინელებაა, როცა საზოგადოება ამ სენით მასობრივადაა დაავადებული; განსაკუთრებით კი ახალგაზრდებზე მინდა გავამახვილო ყურადღება - ახალგაზრდობა ხომ ქვეყნის მომავალია, ახალი ძალაა, ახალი იდეები, აზრები და ახალი ფეთქვაა. რას მოვუტანთ ჩვენ, ახალგაზრდები ჩვენს სამშობლოს, თუკი წამალთდამოკიდებულება მასიური იქნება და ხშირ შემთხვევაში მისაბაძიც კი?! თქვენი არ ვიცი და მე კი ვერაფრით გამიგია, თუ რატომ უნდა იყოს მავანთათვის ნარკომანობა მისაბაძი და არა სამარცხვინო ჩვევა?! ნუთუ არ შეგვიძლია უნარკოტიკოდ დავიმკვიდროთ ადგილი საზოგადოებაში, მოვნახოთ გზა, რომელიც უფალთან მიგვიყვანს?! თავის მხრივ, საზოგადოებას უფლება არა აქვს, ზურგი აქციოს ნარკოტიკის მონად ქცეულს; სწორედ ჩვენ უნდა დავეხმაროთ მათ ამ ჭაობიდან ამოსვლაში, ეს ყველა ჩვენგანის ვალია; ეს ადამიანები უნდა ხედავდნენ ჩვენგან მათდამი გაწვდილ თანაგრძნობის ხელს, რომ თავიანთი ხელებიც შემოგვაგებონ. როცა ჩვენგან დაინახავენ სითბოსა და სიყვარულს, თავადვე მიხვდებიან, რომ არ ღირს ერთი წუთის მოჩვენებითი სიამოვნების მიღების სანაცვლოდ მთელი ცხოვრება ეწამონ. უნდა ვუჩვენოთ, რომ ცხოვრება, მართლაც, მშვენიერია და საოცარი, რომ არ შეიძლება სიცოცხლის თუნდაც ერთი წამი ფუჭად დაკარგო; 
უბრალოდ, კარგად უნდა გავიგოთ, ვინა ვართ, რა გვინდა და საით მივდივართ. უნდა ვიპოვოთ საკუთარი ადგილი საზოგადოებაში. ცხოვრებაც გაცილებით ლამაზია მაშინ, როცა გაქვს მიზანი, რისთვისაც ცხოვრობ. სწორედ ასეთებად უნდა ჩამოვყალიბდეთ ახალგაზრდები და ნარკოტიკით კი არა,- სპორტით, მუსიკით, ლიტერატურით, თეატრით, კინოთი, სიყვარულით ვცხოვრობდეთ. არც ისეთი მძიმეა ცხოვრება, როგორიც ზოგჯერ გვეჩვენება, რადგან ხშირად სწორედ ჩვენზეა დამოკიდებული, თუ როგორ გავილამაზებთ მას...


P.S. კარგად დავფიქრდეთ, ღირს თუ არა, ასეთი მძიმე ხარკი ვუხადოთ ადამიანებმა ნარკოტიკს, - სულ მცირე, ისიც მოჩვენებითი სიამოვნების მისაღებად... დავფიქრდეთ, რას ნიშნავს – ცხოვრობდე, მაგრამ იყო ცოცხალი ლეში, დადიოდე, მაგრამ აღარც ცოცხლებში ეწერო და აღარც მკვდრებში...
დავტკბეთ სიცოცხლით...
ცხოვრება მართლაც მშვენიერია...