იპოლიტე...

"ეს რა გენიოსი გყოლიათ"- უთქვამს ჟან გაბენს მე-20 საუკუნის გენიალურ კომედიოგრაფზე - იპოლიტე ხვიჩიაზე; იური ნიკულინს დიდი სურვილი ჰქონია იპოლიტეს პარტნიორი ყოფილიყო; სერგეი ფილიპოვი კი ბედნიერად თვლიდა თავს, რომ მას ამის საშუალება მიეცა.

მას ქართველი მაყურებელი უმეტესად კინოროლებით იცნობს. ის ადამიანები კი, რომელთაც იგი თეატრის სცენაზე, ცოცხალი თამაშისას ჰყავთ ნანახი, - ამბობენ, რომ არ შეიძლება იცნობდე იპოლიტეს ისეთს, როგორიც იგი სინამდვილეში იყო, თუკი იგი თეატრის სცენაზე როლის შესრულებისას არ გყავს ნანახიო... ვინაიდან, როგორც თავად ამბობენ, - არ შეიძლება კინოფილმებით შეიგრძნო ის უსაზღვრო სითბო და სიყვარული, რასაც იპოლიტე მაყურებელთან უშუალო ურთიერთობისას გამოსცემდა...

"იპოლიტე დიდი ტრაგიკომიკოსია, ვირტუოზი, იმპროვიზაციის საოცარი ოსტატი, მე-20 საუკუნის ქართული სამსახიობო სკოლის მოჰიკანი, ჩვენი ეროვნული ხასიათის, ხალხური სიბრძნის გამომხატველი. ნეტავ თუ განმეორდება კიდევ, თუ გაგვიჩნდება მეორე მისი დარი, მისი ნიჭის, მისი ტალანტის მქონე კომიკოსი?! ეჰ, ვარსკვლავები არ მეორდებიან, ისინი მარადისობის ჩირაღდნებად იბადებიან და რჩებიან საუკუნეებში..." (კინომცოდნე - ოლღა თაბუკაშვილი)

იპოლიტე ალექსანდრეს ძე ყვინჩია, 1910 წლის 31 დეკემბერს დაიბადა სოფელ კონტუათში. ყვინჩიების მეექვსე ვაჟიშვილი, ბატონი დოდო ანთაძის ხელში იქცა ნამდვილ იპოლიტე ხვიჩიად. იპოლიტეს თამაშით აღფრთოვანებულმა ბატონმა დოდომ, ეს უკანასკნელი ქუთაისის თეატრში მიიწვია და სთხოვა - "რა იქნება ეს "ყ", "ხ"-თი შევცვალოთო"; იპოლიტეც დასთანხმებია: "თუ ვინმეს არ მოსწონს ჩემი "ყ" იქნებ "ხ" უფრო მოეწონოსო" ... სწორედ ასე ქცეულა იპოლიტე ალექსანდრეს ძე ყვინჩია - განუმეორებელ იპოლიტე ხვიჩიად...

95 როლი თეატრში, 45 - კინოში. რა ბევრია და თანაც რა ცოტა იპოლიტესთვის...

1932წელი - პირველი როლი მისი მშობლიური ხონის თეატრის სცენაზე. პირველი მღელვარება, პირველი წარმატება, პირველი ტაში, პირველი თაყვანისმცემლები...

1977 წლი - 5 როლი კინოში; თითქოს ჩქარობდა, თითქოს გრძნობდა, რომ ილეოდა მისი შემოქმედებითი გზა...

1983 წელი - უკანასკნელი ეკრანული როლი ფილმში _ "მაცივარში ვიღაც იჯდა".

1985წელი - საქართველო აცილებს თავის საყვარელ მსახიობს, აბარებს მარადისობას. ყველასათვის საყვარელი მსახიობი, 31 იანვრის სუსხიან საღამოს აღესრულა; აი თურმე რატომ ეშინოდა მუდამ სიცივის...

იპოლიტე ხვიჩია, ქართული საზოგადოების სიხარული, სიამაყე და ცრემლია...

საქართველოს დამსახურებული და სახალხო არტისტები, კინორეჟისორები, საოცარი სითბოთი და მონატრების ცრემლით იხსენებენ "სიცილის მაესტროს". იხსენებენ, თუ როგორ იღლებოდა მისი გამოსვლებისას მაყურებელი სიცილით; ერთხელ ვერიკო ანჯაფარიძესაც კი დასჭირვებია დარბაზიდან გაყვანა და მოსულიერება, იმის გამო რომ იპოლიტეს ოხუნჯობებით, სიცილისგან ვეღარ ამოუსუნთქავს... ბევრი იხსენებს, რომ იპოლიტე საოცარი იყო თეატრში, რომ იგი მაყურებელთან ურთიერთობისას სასწაულებს ახდენდა. საოცარი იმპროვიზაციის ნიჭი ჰქონია; რეჟისორები გულისტკივილით აღნიშნავენ, რომ მიუხედავად უამრავი კინოროლისა, ქრთულმა კინომ მაინც ვერ მოახერხა მისი ნიჭის ჯეროვანი გამოყენება.

გადაღებებზე მისი ხალასი იუმორი ბევრჯერ გამხდარა სინჯების გაფუჭების "მიზეზი". მერაბ თავაძე (სამეფო უბნის თეატრის მთ. რეჟისორი იხსენებს: ფილმის "თოჯინები იცინიან" გადაღების დროს ბატონი იპოლიტეს მოძრაობასა და რეპლიკებზე ისეთი სიცილი მივარდებოდა ხოლმე, რომ ბევრ დუბლს ვაფუჭებდი, როცა მიზეზს მეკითხებოდნენ - რა ვქნა ბატონი იპოლიტეს ასე ნორმალურად ყურება შეუძლებელია მეთქი ვამბობდი... თითქოს არაფერს აკეთებდა, მაგრამ თავიდან ბოლომდე იუმორი იყო. ბოლოს დიდი მორიდებით სთხოვეს მაესტროს - დავეტოვებინეთ. -"კი ბატონო, თუ მაგი უშველის რეზიკოს, სულ წავალ სახლში, სხვა არა იყოს რა, მთელი რვა საათია სიდედრისთვის თვალი არ მომიკრავსო"... თქვა ბატონმა იპოლიტემ და... იმ დღეს ვერავინ ვერაფერი გააკეთა...

ხალხთან ურთიერთობისას არასოდდეს დასჭირვებია ნიღაბი, თავისი მაგნიტური იუმორით იზიდავდა მათ და თუკი იპოლიტე თამაშობდა, თეატრი გადაჭედილი იყო. იხსენებენ, როგორც ყველას მამას, ბაბუასა და მეგობარს... უაღრესად მზრუნველსა და მოსიყვარულეს...

იპოლიტე ხვიჩიას სახელი ოქროს ასოებითაა ამოტვიფრული ერის მეხსიერებაში, ჩვენი კულტურის ისტორიაში!იგი კარგახანია შევიდა მსოფლიოს კომიკოსთა ათეულში და მომავალში დარჩება როგორც უდიდესი მსახიობი,კომიზმის ვირტუოსი, სიცილის ტიტანი...

დრაგან იანოკოვიჩმა მას ქართველი ბურვილი უწოდა, ჟან გაბენმა გენიოსი, ოჯახის წევრებმა ბაუკა (სიარულის გამო), ხოლო კოლეგებისთვის იგი "იპო-დ" დარჩა...

ყველასათვის საყვარელი მსახიობი თბილისში საბურთალოს საზოგადო პანთეონშია დაკრძალული.

p.s. დიდ კომიკოსებს ყავლი არ გასდით! ისინი მოდის ცვალებადობას არ ექვემდებარებიან! როგორც წესი, ასეთებს ქართველი საზოგადოება უდიდესი ტიტულით ამკობს, იგი თავის რჩეულ შვილებს სახელით მოიხსენიებს ხოლმე - ი პ ო ლ ი ტ ე!...

2006 წელი.

მსახიობის ცხოვრებაზე იპოლიტე ხვიჩიას შვილიშვილი,- ქალბატონი მანანა ხვიჩია მესაუბრა

ნარკო - მ ა ნ ი ა

SOS! ნარკომანია სენია, ნარკომანია სირცხვილია...

თანამედროვე საზოგადოება ბევრი პრობლემის წინაშე დგას. იმისთვის, რომ გაგვეგო, თუ რას მიიჩნევენ ახალგაზრდები თავიანთი თაობის უმთავრეს პრობლემად, ჩვენმა სარედაქციო ჯგუფმა 100 ახალგაზრდა გამოიკითხა. მათმა უმრავლესობამ ახალგაზრდობის უმთავრეს პრობლემად ნარკომანია დაასახელა.

საქართველო არ განეკუთვნება იმ ქვეყნების რიცხვს, სადაც ისტორიულად ხდებოდა ნარკოტიკული მცენარეების კულტივირება და რეალიზაცია. ჩვენს ქვეყანაში პირველად 70-იან წლებში გამოჩნდა კანაფისებრთა ოჯახის მცენარეთაგან დამზადებული ნარკოტიკები – ოპიუმი და მორფინი. 90-იან წლებში კი უკვე ჰეროინი და სხვა ახალი სახის ნარკოტიკული საშუალებებიც ჩნდება.

საზოგადოება ხშირად ნაკლებად არის ინფორმირებული, თუ რა სავალალო შედეგები მოჰყვება ნარკოტიკის აქტიურ (ან თუნდაც პასიურ) მოხმარებას. ჩვენი თაობის ახალგაზრდები ხშირად ამ მავნე, მომაკვდინებელი სენით თვითდამკვიდრებას ცდილობენ.

შემზარავია სტატისტიკა: ოფიციალური მონაცემებით საქართველოში 17 ათასზე მეტი ნარკოტიკული ნივთიერების მომხმარებელია აღრიცხული. ქართველი და უცხოელი ექსპერტების გათვლით მათი რიცხვი 106-120 ათასს აღწევს. სხვადასხვა შეფასებით კი საქართველოში 200-350 ათასამდე ნარკომანია.

სწორედ ამ შემაძრწუნებელი ფაქტის გამო, მინდა საზოგადოების ყურადღება ამ დამღუპველ სენზე გავამახვილო.

ნარკოტიკის ძილისმომგვრელი, ტკივილგამაყუჩებელი და ზოგიერთი სხვა სამკურნალო თვისება უძველესი დროიდან არის ცნობილი. ძველ საბერძნეთსა და რომში მას სწორედ სამედიცინო მიზნით იყენებდნენ; მაგრამ მუსულმანურ ქვეყნებში, სადაც რელიგია ალკოჰოლს კრძალავს, მას მიმართავდნენ, როგორც თრობისმომგვრელს. მაჰმადიანობის ექსპანსიასთან ერთად, იგი ფართოდ გავრცელდა ევროპასა და აზიაში. მიუხედავად დიდი წინააღმდეგობისა, ნარკომანიამ მაინც საკმაოდ მყარად მოიკიდა ფეხი.

ნარკოტიკების ეფექტები ძირითადად ერთნაირია: ყოველი მათგანი იწვევს ანალგეზიას (გაუტკივარებას), ძილიანობას, გუნება-განწყობილების ცვლილებას, მაღალი დოზით კი ფსიქიკური ფუნქციების მოშლასა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დარღვევას.

გარეგნულად ეს ეფექტები ვლინდება თვალის გუგების შევიწროვებით, პირის სიმშრალით, ქავილით სახის, მკერდისა და ზურგის არეში, რომელიც 1-2 საათს გრძელდება.

ნარკოტიკის მიღებისას ადამიანი აღიგზნება როგორც ფსიქიკურად, ისე მოძრაობით – გამოცოცხლებულია, იცინის, ხელებს იქნევს, ადგილზე ვერ ჩერდება, ლაპარაკობს ხმამაღლა, სწრაფად და არათანმიმდევრულად. ასეთი მდგომარეობა 3-4 საათს გრძელდება. შემდეგ ცნობიერება თანდათანობით იბინდება და 2-3 საათის ფხიზელ ძილს კი მოჰყვება ცუდი შეგრძნება, თავის ტკივილი, უმიზეზო ფორიაქი, შფოთიანობა, სევდა; ზოგჯერ ადამიანს აქვს თავბრუსხვევა, გულისრევა, ღებინება, უცახცახებს ხელები, ენა, ქუთუთოები, ოდნავი გაციებისას, ეწყება ძლიერი ხველა. მიჩვევის პირველ სტადიაში ან ცოტა სძინავს, ან - სულ აღარ სძინავს.

მომხმარებელში ასევე სწრაფად ვითარდება წამალზე დამოკიდებულება. ხშირად რამდენიმე ინექციაც კი საკმარისია, რომ მის მიმართ ლტოლვა ჩამოყალიბდეს. ასევე სწრაფად, 1-2 თვეში ეგუება უკვე მიღებულ დოზას და სიამოვნების მისაღებად იგი აღარ ჰყოფნის. ამიტომ მომხმარებელი იძულებულია, თანდათან (3-5 კვირა) გაზარდოს მისაღები დოზა, რაც, ხშირ შემთხვევაში, მოწამვლის რისკთან არის დაკავშირებული. ვინაიდან დგება მომენტი, როცა მომატებული დოზა უკვე აღარაა საკმარისი; ამ დროს შესაძლოა ნარკომანმა იმდენი ნარკოტიკი მიიღოს, რომ კომაში ჩავარდეს.

საგულისხმოა, რომ ჯანმრთელობის ნებაყოფლობით ნგრევასთან ერთად,- წამალთდამოკიდებულებს ენგრევათ პირადი ურთიერთობები, დამახინჯებულია მათი პიროვნული “მე”.

წამალთდამოკიდებული ადამიანი - ნარკოტიკის ტყვეა; იგი აღარც ცოცხლებში წერია და აღარც მკვდრებში. პრობლემებში კისრამდე ჩაფლული - არავის არად არგია. იგი სოციალურად მკვდარია, აღარც ბიოლოგიურადაა სრულფასოვანი, იგი მოსიარულე ცხედარია.

საშინელებაა, როცა საზოგადოება ამ სენით მასობრივადაა დაავადებული; განსაკუთრებით კი ახალგაზრდებზე მინდა გავამახვილო ყურადღება - ახალგაზრდობა ხომ ქვეყნის მომავალია, ახალი ძალაა, ახალი იდეები, აზრები და ახალი ფეთქვაა. რას მოვუტანთ ჩვენ, ახალგაზრდები ჩვენს სამშობლოს, თუკი წამალთდამოკიდებულება მასიური იქნება და ხშირ შემთხვევაში მისაბაძიც კი?! თქვენი არ ვიცი და მე კი ვერაფრით გამიგია, თუ რატომ უნდა იყოს მავანთათვის ნარკომანობა მისაბაძი და არა სამარცხვინო ჩვევა?! ნუთუ არ შეგვიძლია უნარკოტიკოდ დავიმკვიდროთ ადგილი საზოგადოებაში, მოვნახოთ გზა, რომელიც უფალთან მიგვიყვანს?! თავის მხრივ, საზოგადოებას უფლება არა აქვს, ზურგი აქციოს ნარკოტიკის მონად ქცეულს; სწორედ ჩვენ უნდა დავეხმაროთ მათ ამ ჭაობიდან ამოსვლაში, ეს ყველა ჩვენგანის ვალია; ეს ადამიანები უნდა ხედავდნენ ჩვენგან მათდამი გაწვდილ თანაგრძნობის ხელს, რომ თავიანთი ხელებიც შემოგვაგებონ. როცა ჩვენგან დაინახავენ სითბოსა და სიყვარულს, თავადვე მიხვდებიან, რომ არ ღირს ერთი წუთის მოჩვენებითი სიამოვნების მიღების სანაცვლოდ მთელი ცხოვრება ეწამონ. უნდა ვუჩვენოთ, რომ ცხოვრება, მართლაც, მშვენიერია და საოცარი, რომ არ შეიძლება სიცოცხლის თუნდაც ერთი წამი ფუჭად დაკარგო; 

უბრალოდ, კარგად უნდა გავიგოთ, ვინა ვართ, რა გვინდა და საით მივდივართ. უნდა ვიპოვოთ საკუთარი ადგილი საზოგადოებაში. ცხოვრებაც გაცილებით ლამაზია მაშინ, როცა გაქვს მიზანი, რისთვისაც ცხოვრობ. სწორედ ასეთებად უნდა ჩამოვყალიბდეთ ახალგაზრდები და ნარკოტიკით კი არა,- სპორტით, მუსიკით, ლიტერატურით, თეატრით, კინოთი, სიყვარულით ვცხოვრობდეთ. არც ისეთი მძიმეა ცხოვრება, როგორიც ზოგჯერ გვეჩვენება, რადგან ხშირად სწორედ ჩვენზეა დამოკიდებული, თუ როგორ გავილამაზებთ მას...

P.S. კარგად დავფიქრდეთ, ღირს თუ არა, ასეთი მძიმე ხარკი ვუხადოთ ადამიანებმა ნარკოტიკს, - სულ მცირე, ისიც მოჩვენებითი სიამოვნების მისაღებად... დავფიქრდეთ, რას ნიშნავს – ცხოვრობდე, მაგრამ იყო ცოცხალი ლეში, დადიოდე, მაგრამ აღარც ცოცხლებში ეწერო და აღარც მკვდრებში...
დავტკბეთ სიცოცხლით...
ცხოვრება მართლაც მშვენიერია...